Σημεία ομιλίας κ. Νίκου Δένδια, βουλευτή Β΄Αθηνών (ΝΔ) τ. Υπουργού Ανάπτυξης στην ενότητα “Goals – goals – goals: the new investment scheme – rebuilding Greece’s trust and resilience through investment – major investment projects in the pipeline”, στη 19η Στρογγυλή Τράπεζα του “Economist” με την κυβέρνηση της Ελλάδος (Παρασκευή 15.05.15 ‘Athenaeum Inter Continental, Αθήνα)

Κυρίες και κύριοι,

Είναι ιδιαίτερη τιμή για μένα η πρόσκληση και η συμμετοχή μου στην τράπεζα διαλόγου του ‘Economist’.

Μια διοργάνωση που διακρίνεται παραδοσιακά για την ουσία των ιδεών και των επιχειρημάτων που ανταλλάσσονται, σε μια συγκυρία – δυστυχώς – επικοινωνιακών τακτικισμών αντί ουσιαστικών απαντήσεων.

Το ευρωπαϊκό οικονομικό περιβάλλον: συγκυρίες και προκλήσεις

Μια σειρά εξελίξεων διαμορφώνει θετικές αναπτυξιακές προοπτικές για την Ευρωπαϊκή Ένωση:

– Μέσω του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, η ΕΚΤ αγοράζει κρατικά ομόλογα συνολικού ύψους 1,1 τρισ. €, παρέχοντας υψηλή ρευστότητα στην Eυρωζώνη και επιτρέποντας τη διαμόρφωση αρνητικών επιτοκίων ακόμη και για ομόλογα περιφερειακών οικονομιών.

– Η πτώση των τιμών του πετρελαίου άνω του 30% το τελευταίο δεκάμηνο και η χαμηλή ισοτιμία του ευρώ σε σχέση με το δολάριο ευνοούν τη βιομηχανική παραγωγή και τις εξαγωγές.

– Μέσω του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2014 – 2020, η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει άνω των 960 δισ. € σε δεσμεύσεις / 908 δισ. € σε πληρωμές με κύριο στόχο την ενίσχυση της ανάπτυξης και τη δημιουργία θέσεων εργασίας.

– Ειδικά για την ενίσχυση της έρευνας και καινοτομίας, διαθέτει μέσω του Κοινού Στρατηγικού Πλαισίου “Horizon 2014-2020” 80 δισ. € που θα συμπληρωθούν με επιπρόσθετες χρηματοδοτήσεις από τα διαρθρωτικά ταμεία. Στόχος είναι οι επενδύσεις στην έρευνα και καινοτομία να φτάσουν το 3% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ και να ενισχύσουν τη διεθνή ανταγωνιστικότητα της Ένωσης σ’ ένα τομέα που παρέχει καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας, ευημερία και ποιότητα ζωής.

Σ’ αυτό το μακροοικονομικό περιβάλλον, ο ρυθμός ανάπτυξης για την Ευρωζώνη και την Ένωση συνολικά για το 2015 αναθεωρείται προς τα πάνω: από 1,3 σε 1,5% και 1,8 από 1,7% αντίστοιχα, ενώ θετικός ήταν ο ρυθμός ανάπτυξης τόσο για την Ευρωζώνη όσο και την Ένωση συνολικά το τελευταίο τέταρτο του 2014.

Ελλάδα: η χαμένη σκυτάλη των εκατό πρώτων ημερών

Σε αυτό το περιβάλλον, της ποσοτικής χαλάρωσης και του φθηνού ευρώ, του φθηνού πετρελαίου, του πακτωλού χρημάτων από τη νέα προγραμματική περίοδο 2014 – 2020, που τοποθετεί, άραγε, τη θέση της η χώρα μας;

– Χάσαμε τέσσερις μήνες συζητώντας με τους εταίρους και δανειστές μας τον τόπο και τον τύπο της διαπραγμάτευσης αντί του περιεχομένου της διαπραγμάτευσης.

– Αφήσαμε μέσ’ απ’ τα χέρια μας τα 10,9 δισ. € του ελληνικού ΤΧΣ να γλιστρήσουν πίσω στον EFSF κι εγκαταλείψαμε την πραγματική οικονομία σε συνθήκες πιστωτικής ασφυξίας και τον ‘αναπνευστήρα’ του ELA με επιτόκιο 150 μονάδες βάσης ακριβότερο από τη βασική χρηματοδότηση της ΕΚΤ.

– Το Δημόσιο βρίσκεται σε άτυπη στάση πληρωμών προς τον ιδιωτικό τομέα με τις ληξιπρόθεσμες οφειλές το Μάρτιο του 2015 (3,7 δισ. €) αυξημένες κατά 700 εκ. ευρώ σε σχέση με το Δεκέμβριο του 2014.

– Ως αλυσιδωτή αντίδραση, μια νέα γενιά μη εξυπηρετούμενων, ‘κόκκινων’ δανείων ύψους 1,5 δισ. € προστίθεται στα ήδη υπάρχοντα.

– Η εκροή καταθέσεων έφτασε τα 21,7 δισ. € το α’ τρίμηνο του 2015 και η συνολική χρηματιστηριακή αξία των τεσσάρων συστημικών τραπεζών έχει μειωθεί κατά 33 δισ. ευρώ σε σχέση με τον Μάρτιο του 2014.

– Το προηγούμενο ΕΣΠΑ έχει κολλήσει, το νέο δεν έχει αρχίσει καν και ό,τι διαθέσιμα υπάρχουν σαρώνονται για την κάλυψη άλλων υποχρεώσεων.

– Λόγω του γενικότερου κλίματος αβεβαιότητας, ανακόπτεται ήδη κι ο ρυθμός των τουριστικών κρατήσεων.

– Η απόδοση του δεκαετούς ομολόγου έχει εκτοξευθεί κατά 50% από το Δεκέμβριο του 2014 και η χώρα επιστρέφει σε ύφεση 0,2%, μετά την ελπιδοφόρα αύξηση κατά 0,8% το 2014.

Παρατηρούνται αδικαιολόγητες καθυστερήσεις σε ζητήματα που δεν προκαλούν εμπλοκές στη διαπραγμάτευση:

– Ενώ έχει εγκριθεί το νέο ΕΣΠΑ 2014-2020, δεν προχωρούν τα νέα προγράμματα.

– Ενώ έχουν συσταθεί και ενεργοποιηθεί νέα χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως το “Institution for Growth – Greek SME Finance S.A.” (ν.4224/14, 4307/14), είναι άγνωστο αν και τι σχεδιάζεται για τη συνέχεια.

– Ενώ θεσπίστηκε νέο νομοθετικό πλαίσιο για τις αδειοδοτήσεις επιχειρήσεων (ν.4262/14) και τις δημόσιες συμβάσεις (ν.4281/14), δεν προχωρά η έκδοση του δευτερογενούς δικαίου για κανένα από τα δύο.

– Ενώ θεσπίστηκε ρύθμιση των ‘κόκκινων’ επιχειρηματικών δανείων με απομείωσή τους της τάξης του 50% (ν.4307/14), είναι άγνωστο αν, πότε και ποια επιλογή θα κάνει η κυβέρνηση.

Όλ’ αυτά ήσαν πρωτοβουλίες του Υπουργείου Ανάπτυξης που η αγορά υποδέχθηκε με ικανοποίηση κι ανέμενε την εμπέδωση και συνέχισή τους, μέχρι που την 25η Ιανουαρίου 2015 η αγωνιστική σκυτάλη χάθηκε από τα χέρια της νέας κυβέρνησης.

Επί τέσσερις μήνες το νομοθετικό της έργο περιορίζεται σε τακτοποιήσεις και διευθετήσεις συντεχνιακού και πελατειακού χαρακτήρα, με πιο προκλητικά παραδείγματα την παράδοση των πειθαρχικών συμβουλίων της δημόσιας διοίκησης στους συνδικαλιστές, ώστε οι ελεγχόμενοι να είναι ταυτόχρονα και ελεγκτές και των πρυτανικών αρχών στα κυκλώματα των λεγόμενων ‘αιωνίων’, στην πραγματικότητα ‘επαγγελματιών’ φοιτητών.

Η ανάγκη μιας νέας αναπτυξιακής πρότασης για την Ελλάδα

Πιστεύω βαθιά ότι η λαϊκή εντολή της 25ης Ιανουαρίου, όσο κι αν ήταν μια αποδοκιμασία των πολιτικών λιτότητας της προηγούμενης πενταετίας, δεν μπορεί να παραχαραχθεί σε εντολή αναβίωσης των παθογενειών που ευθύνονται για την ‘εκκρεμή’ χρεωκοπία του 2010.

Κι η διαπραγμάτευση για τη χρηματοδοτική στήριξη της χώρας στα χρόνια που έρχονται δεν πρέπει να εγκλωβιστεί σε μια ευκαιριακή και τυχοδιωκτική προσέγγιση του τύπου «Ν’ αποφύγουμε την κατάρρευση όπως – όπως, συναινώντας ακόμη και σε νέους φόρους, αρκεί να συνεχίσουμε ανενόχλητοι την αναβίωση του πελατειακού κράτους».

Επιθυμία της κοινωνίας δεν είναι η επιστροφή στον κρατισμό, ούτε η εγκαθίδρυση οικονομίας της κολεκτίβας.

Επιθυμία της κοινωνίας είναι η παραμονή της χώρας εντός Ευρώπης και εντός ευρώ με δίκαιη κατανομή θυσιών και ωφελημάτων, με δομικές αλλαγές στο κράτος και την οικονομία.

Η μετεξέλιξη της Ελλάδας σε μια κανονική ευρωπαϊκή χώρα, μια κοινωνική οικονομία της αγοράς, όπως ορίζεται στις ιδρυτικές συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έχει ως στόχους ίσες ευκαιρίες κι ευημερία για όλους.

Αυτή είναι η μετα- μνημονιακή πρόκληση στην οποία πρέπει ν’ ανταποκριθούμε:

– Η εφαρμογή επιτυχημένων υποδειγμάτων στην εκπαίδευση και την υγεία:

– Όπως το φινλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα, όπου καταγράφονται υψηλότατες μαθητικές επιδόσεις χωρίς αντίστοιχο δημοσιονομικό κόστος: ενιαίο σχολείο για μαθητές από 7 έως 16 ετών, δάσκαλοι με μάστερ, αμέριστη φροντίδα στα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες.

– Όπως το βρετανικό σύστημα υγείας: διασφάλιση της ίσης πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας, αποτελεσματικότητα στη διαχείριση των πόρων και η γεωγραφική αποκέντρωση των υπηρεσιών υγείας.

– Η εμπιστοσύνη στη νέα γενιά και τη δημιουργικότητά της.

– Η επένδυση στη γνώση, την έρευνα, την καινοτομία.

– Η απαλλαγή της επιχειρηματικότητας από γραφειοκρατικά βάρη κι η ενίσχυσή της με νέα χρηματοδοτικά εργαλεία.

– Η καθιέρωση ενός δίκαιου, σταθερού και διεθνώς ανταγωνιστικού φορολογικού πλαισίου για φυσικά πρόσωπα κι επιχειρήσεις:

– Διεξαγωγή ευρέος διαλόγου για τη μετάβαση σε μια απλούστερη φορολογία εισοδήματος με ενιαίο χαμηλό συντελεστή (flat income tax) ύψους 15% χωρίς απαλλαγές κι εκπτώσεις ή ενός συστήματος εσόδων – εξόδων νοικοκυριών, όπου θα εκπίπτουν όλες οι δαπάνες, αλλά ο συντελεστής φόρου επί της διαφοράς θα είναι υψηλότερος.

– Η προσέλκυση ξένων αμέσων επενδύσεων σε διεθνώς ανταγωνιστικούς κλάδους της οικονομίας, όπως ο τουρισμός, οι μεταφορές, τα logistics, τα τρόφιμα.

– Η αναζωογόνηση της οικοδομής με έμφαση στην τουριστική κατοικία, τις βιοκλιματικές κατασκευές, τη μείωση των φορολογικών βαρών.

– Υπενθυμίζεται ότι ο ΕΝΦΙΑ είχε ήδη μειωθεί σε σχέση με το ΕΕΤΗΔΕ και το ΕΕΤΑ, ο ΦΜΑ μειώθηκε από 10% σε 3% και ο φόρος υπεραξίας έχει ανασταλεί. Αν η οικονομία αναπτυσσόταν, αντί της επιστροφής στην ύφεση, θα μπορούσε να μειωθεί περαιτέρω.

– Η κοινωνική και οικονομική εξωστρέφεια, ο διαρκής διάλογος με την Ευρώπη και τον κόσμο, ο συντονισμός με την εποχή και τις προκλήσεις της.

Η θωράκιση, από την άλλη πλευρά, της εξωτερικής ασφάλειας και της δημόσιας τάξης: οπλικά συστήματα με ελληνική προστιθέμενη αξία και σεβασμό στα χρήματα των φορολογουμένων, ηλεκτρονική επιτήρηση των χερσαίων – θαλασσίων, συνόρων, ταχεία αντίδραση της αστυνομίας στις εκκλήσεις ανάγκης, αναλυτική επεξεργασία κάθε είδους πηγών πληροφοριών κατά το αγγλοσαξονικό υπόδειγμα.

Επενδύοντας στο αύριο κι όχι μηρυκάζοντας το παρελθόν, αναζητώντας βέλτιστες πρακτικές κι όχι οπισθοχωρώντας σε ιδεοληπτικά σχήματα, είμαι βέβαιος ότι μπορούμε να δώσουμε ξανά στη χώρα και τους ανθρώπους της την εμπιστοσύνη στις δυνατότητές της, τη δύναμη να δημιουργεί και να ελπίζει.

Σας ευχαριστώ πολύ.