Σας ευχαριστώ θερμά για τη μεγάλη χαρά και τη μεγάλη τιμή.

Κατ’ αρχάς, για εμένα είναι σημαντικό να βρίσκομαι μεταξύ συμπατριωτών μου. Ο κύριος Προβατάς είναι Κερκυραίος, όπως το όνομα υποδηλώνει. Φαντάζομαι από τους Αντραφούς η καταγωγή του.

Έχοντας υπάρξει Βουλευτής Κέρκυρας 10 χρόνια, δεν νομίζω ότι υπάρχει επώνυμο του οποίου να μην μπορώ να προσδιορίσω την προέλευση. Η κυρία Κοππά έχει σχέση με την Κέρκυρα, αλλά και ο κύριος Κωστής μου απεκάλυψε ότι είναι κατά το ήμισυ Κερκυραίος, η μητέρα είναι Δαφνή.

Κατά συνέπεια, ο μόνος ο οποίος απομένει είναι ο συγγραφέας. Όλοι οι υπόλοιποι έχουμε συγκεκριμένη γεωγραφική προέλευση.

Αλλά θα ήθελα να σας πω ότι, βεβαίως, δεν είναι αυτή η αιτία που είμαι σήμερα εδώ και δεν συνηθίζω να βρίσκομαι σε παρουσιάσεις βιβλίων ή και να λέω και πολλά πράγματα.

Ανήκω στην αντίληψη ότι τελικά η πράξη είναι η πιο σαφής διατύπωση λόγου και αντίληψης, ιδίως σε εποχή κρίσης, όπως και ότι τα πολλά λόγια παρεξηγούνται.

Το συγκεκριμένο βιβλίο, όμως, νομίζω ότι είναι μια σοβαρή συνεισφορά σε αυτό το οποίο είναι απαραίτητο να γίνει. Μια βαθιά ενδοσκόπηση για το πού βρισκόμαστε και, κυρίως, πολύ πιο σημαντικό, πού πρέπει να πάμε.

Και, πράγματι, κύριε Προβατά, αγαπητέ Μάκη, θα συμφωνήσω μαζί σου, ότι ο τίτλος αντιστοιχεί στην άποψη κύριε Φίλη, την οποία μπορεί κανείς να συνυπογράψει και, μάλιστα, να την αντιτάξει απέναντι σε αυτό που εγώ θα περιέγραφα ίσως, εθνικιστικό, Βαλκανικό επαρχιωτισμό, ο οποίος ίσως χαρακτήριζε κάποια στιγμή σκέψεις πολλών.

Νομίζω ότι διαπνέεται το βιβλίο από σύγχρονη προσέγγιση των θεμάτων, εξαιρετικά σύγχρονη και ενδιαφέρουσα, είτε συμφωνεί είτε διαφωνεί κανείς με ορισμένα από αυτά τα οποία γράφονται σε αυτό.

Και, μάλιστα, με την εύστοχη επιλογή, όχι ενός κειμένου, αλλά μιας διαδικασίας διαλόγου μέσω ερωτήσεων οι οποίες απαντώνται, και πρέπει να πω, με έναν τρόπο εύληπτο, κατανοητό, ευχάριστο, δεδομένου ότι το ίδιο το αντικείμενο δεν είναι κατά ανάγκη ευχάριστο.

Θα ήθελα να υπογραμμίσω δε τη λέξη «πατριωτισμός». Γιατί νομίζω είναι αυτό το οποίο κατ’ εξοχήν αντιστοιχεί στο αίσθημα του μέσου Έλληνα. Μια θετική αγάπη προς την πατρίδα του και ό,τι αυτή εκπροσωπεί, χωρίς αυτό να συνιστά ούτε περιφρόνηση απέναντι σε οτιδήποτε άλλο, ούτε αίσθημα αλαζονείας ή παράλογης υπεροχής, αλλά και συνδυαζόμενη με την προσπάθεια που καταβάλλει η χώρα μετέχοντας σε υπερεθνικά σύνορα, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση.

\Θα μου επιτρέψετε να χρησιμοποιήσω την ευκαιρία για να κάνω μία μικρή σχηματική παρουσίαση του πώς η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει σχεδιάσει την εξωτερική πολιτική και του πώς υλοποιείται αυτή η προσπάθεια. Στην κρίση της ελληνικής κοινωνίας επαφίεται το αν υλοποιείται επιτυχημένα ή λιγότερο επιτυχημένα.

\Θεωρούμε κατ’ αρχάς ότι η χώρα μας βρίσκεται μπροστά σε σειρά προκλήσεων. Έχω πει επανειλημμένως και σε απειλή. Όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι η εξωτερική της πολιτική αποτελεί μόνο την απάντηση ή την αντίδραση σε αυτήν την απειλή.

Αυτό θα εγκλώβιζε τη χώρα. Η χώρα, κατ’ αρχήν, έχει πολιτική η οποία σχηματικά, αν θέλετε να σας την παρουσιάσω, θυμίζει πάρα πολύ το σήμα των Ολυμπιακών Αγώνων ή το σήμα της παλιάς Ολυμπιακής Αεροπορίας. Τους 5 ή 6 όσον αφορά την Ολυμπιακή Αεροπορία, αλληλοτεμνόμενους κύκλους.

Ο ένας αφορά την ευρύτερη βόρεια γειτονιά μας, τα ευρύτερα Βαλκάνια, με τις προκλήσεις που ιδίως τα Δυτικά Βαλκάνια στην παρούσα συγκυρία, τώρα μάλιστα που συζητάμε, παρουσιάζουν. Και δεν αναφέρομαι μόνο στη Βόρεια Μακεδονία. Άλλες χώρες βορειότερα, όπως η Βοσνία Ερζεγοβίνη, είναι δυνάμει πηγή πολύ μεγάλων προβλημάτων.

Ο δεύτερος κύκλος πηγαίνει Νότια, καλύπτει μια σειρά χωρών, Ισραήλ, Αίγυπτο, χώρες του Κόλπου, Τουρκία. Μια ευρύτερη σειρά χωρών, με τις οποίες η Ελλάδα έχει και με μερικές εξαιρετικά στενές σχέσεις, όπως η Αίγυπτος, με την οποία υπογράψαμε τη γνωστή, εξαιρετική κατά την κρίση μου, Συμφωνία για την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη.

Έχουμε το Ισραήλ με τη μεγάλη ενδυνάμωση των σχέσεων, την αμυντική Συμφωνία με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την πολύ στενή σχέση με τη Σαουδική Αραβία, αλλά και το άνοιγμα σε χώρες της περιοχής που η Ελλάδα δεν είχε καμία σχέση πριν, όπως το Ομάν, τη σχέση με την Ιορδανία, και, βέβαια, την προβληματικότητα της σχέσης μας, τη βαθιά προβληματικότητα της σχέσης μας, με την Τουρκία.

Η Βόρεια Αφρική είναι ένας χώρος στον οποίο υπήρξαμε απόντες και πληρώσαμε την απουσία μας, με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε τώρα στη Λιβύη.

Τρίτος κύκλος είναι η Ευρώπη. Κατ’ αρχάς, η Ευρωπαϊκή Ένωση, το κοινό Ευρωπαϊκό μας σπίτι, η Ευρωπαϊκή μας οικογένεια, ο σπόρος κοινών αρχών.

Ένα εγχείρημα για το οποίο, θα μου επιτρέψετε να πω, είμαι εξαιρετικά υπερήφανος που η πατρίδα μας μετέχει. Λέω όμως για την Ευρωπαϊκή Ένωση ότι θυμίζει τις μεγάλες μονοθεϊστικές θρησκείες με την εξαίρεση του Ισλάμ. Παίρνει αιώνες για να ωριμάσει και είναι μόλις στις πρώτες δεκαετίες της ζωής της.

Από την άλλη όμως, αποτελεί το πιο υπερήφανο εγχείρημα της συνεργασίας κρατών στην ιστορία της ανθρωπότητας. Το ξαναλέω, με απόλυτη επίγνωση των προκλήσεων, των προβλημάτων, των δυσλειτουργιών, των δυσχερειών.

Αλλά και μια σειρά άλλων πολύ σημαντικών Ευρωπαϊκών Χωρών, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο στα Δυτικά το οποίο επέλεξε, δυστυχώς κατά τον ομιλούντα, μοναχική πορεία, αλλά το δικαίωμα αυτό ανήκει στον Βρετανικό λαό, καθώς και κράτη-μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, τη Ρωσία, στα Βόρεια. Είναι μια χώρα την οποία δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει.

Ο τέταρτος κύκλος στην πραγματικότητα αφορά στην Αμερικανική Ήπειρο, αλλά κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες. Τον υπερατλαντικό δεσμό, τη σχέση μας με το ΝΑΤΟ, την τεράστια σημασία της υπερδύναμης, τις τεράστιες δυνατότητες, την ανάγκη να εξηγούμε την πολιτική μας και να επιδιώκουμε την παρουσία τους στην ευρύτερη περιοχή, υπό όρους κατανόησης των προβλημάτων που υπηρετεί το εθνικό συμφέρον, αλλά και το Ευρωπαϊκό συμφέρον.

Και, τέλος, ο πέμπτος κύκλος καλύπτει την επέκταση του εθνικού ενδιαφέροντος σε περιοχές οι οποίες μέχρι τώρα ήταν σχεδόν εκτός του ορίζοντα, με ορισμένες εξαιρέσεις.

Εξαίρεση είναι η Κίνα. Ήταν ήδη παρούσα οικονομικά στη χώρα μας, όμως η Κίνα με την οποία η Ελλάδα καλείται να συνεργαστεί τώρα δεν έχει σχέση με την Κίνα, ούτε καν της προηγούμενης δεκαετίας.

Είναι μια διαφορετική Κίνα, αλλά επίσης άλλες χώρες, όπως η Ινδία, η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία, αλλά και μια σειρά χωρών της Αφρικής και της Κεντρικής Ασίας, οι οποίες παρουσιάζουν για εμάς ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Η λογική όλων αυτών των κύκλων είναι η δημιουργία ενός πλαισίου κατανόησης, επί τη βάσει συγκεκριμένων αρχών του Διεθνούς Δικαίου και, στις περισσότερες περιπτώσεις, του Διεθνούς Δικαίου της θάλασσας, που θα επιτρέψει στην Ελλάδα και στις χώρες αυτές, συνεργαζόμενες, να δημιουργήσουν ένα καλύτερο μέλλον για τις κοινωνίες τους, μια σταθερότερη κατάσταση και μια πρόοδο στις οικονομίες τους.

Και από την άλλη, δια του κοινού τόπου, δεν θα επιτρέψουμε σε αντιλήψεις διαφορετικές, αποκλίνουσες από το Διεθνές Δίκαιο, να βρουν πρόσφορο έδαφος ανάπτυξης στον 21ο αιώνα.

Δεν ισχυρίζομαι και δεν ονειροβατώ. Δεν ισχυρίζομαι ότι αυτό είναι κάτι το εύκολο και το άμεσα επιτεύξιμο. Όμως οφείλω να πω ότι είναι ορατό πια, νομίζω στον καθένα, ότι δημιουργείται μια κοινή αντίληψη σε μια πολύ μεγάλη και πολύ ισχυρή ομάδα χωρών.

Κάτι που ίσως εδώ και λίγα χρόνια φαινόταν ίσως ευκταίο, αλλά όχι πιθανό ή επιτεύξιμο. Στο πλαίσιο αυτό, αυτής της προσπάθειας, πρέπει να υπάρχει μια αντιστοίχιση και αυτή η αντιστοίχιση θα πρέπει να είναι ένας εσωτερικός διάλογος μέσα στην ίδια την πατρίδα μας, ο οποίος θα επιτρέπει να αναπτυχθούν καινούριες σκέψεις, καινούριες ιδέες, καινούριες αντιλήψεις, πάντα μέσα στο πλαίσιο του πατριωτισμού που αποτελεί τη μία από τις δύο λέξεις του τίτλου αυτού του βιβλίου και θα αποτρέψει την παλινδρόμηση σε έναν αυτοεγκλωβισμό που θα μπορούσε να εμποδίσει να κατορθώσει η πατρίδα μας να πραγματώσει το σύνολο των δυνατοτήτων της.

Υπό αυτήν την έννοια, αγαπητέ μου συγγραφέα, αγαπητέ μου κύριε Φίλη, η προσπάθεια είναι απολύτως καλοδεχούμενη και εύχομαι να βρει μιμητές οι οποίοι θα μπουν σε έναν ανοιχτό διάλογο, βασανίζοντας τις απόψεις, που με ευγένεια, λεπτότητα, αλλά οφείλω να πω με πολύ καλή πένα, εκφράζονται μέσα σε αυτό το βιβλίο.

Σας ευχαριστώ θερμά.