Με πολύ μεγάλη χαρά βρίσκομαι σήμερα στο Πολεμικό Μουσείο για να υποδεχθούμε όλοι μαζί την έκδοση ενός τρίτομου ιστορικού έργου υψηλής αισθητικής. Ενός έργου του φίλου και συναδέλφου μου, Κώστα Γκιουλέκα.

Ο Κώστας Γκιουλέκας κατάφερε να ολοκληρώσει μια αξιόλογη συλλογή δημοσιευμάτων των ελληνικών και ξένων εφημερίδων. Εφημερίδων που εκδόθηκαν κατά τη διάρκεια των κρίσιμων χρόνων, από την έναρξη της ελληνικής Επανάστασης έως την ίδρυση του ελληνικού κράτους (1821-1831).

Το έργο αυτό είναι αποτέλεσμα μιας πολυετούς επιστημονικής έρευνας, μιας επίπονης εργασίας.

Η ιδέα της προσέγγισης της ελληνικής επανάστασης και της εθνικής παλιγγενεσίας μέσα από τον Τύπο της εποχής, αποτελεί μία πρωτοποριακή προσέγγιση των γεγονότων. Και, βέβαια, συνιστά πλέον στη διάθεση του κοινού μια ιστορική παρακαταθήκη.

Αναδεικνύει, ανάμεσα στα άλλα, και τον ρόλο της δημοσιογραφικής πένας στον Αγώνα του Ελληνισμού για ύπαρξη.

Έχει ως βασικό αρχειακό υλικό εκατοντάδες άρθρα και αποσπάσματα εφημερίδων που συνοδεύονται από τα σχόλια του συγγραφέα, αναλυτικό χρονολόγιο με τα σημαντικότερα γεγονότα, αλλά και αποσπάσματα από τα απομνημονεύματα των Αγωνιστών του 1821.

Έτσι, ο αναγνώστης έχει τη δυνατότητα να ξαναζήσει, σαν να βρίσκεται στον χρόνο εκείνο, την ένταση του αγώνα και τη συναισθηματική φόρτιση των πρωταγωνιστών, και τη δίψα για την ελευθερία.

Και δεν μπορεί παρά να θαυμάσει τη δύναμη του Τύπου που τελικά διεξάγει τη δική του προσπάθεια, το δικό του Αγώνα για να αποτινάξει τον τουρκικό ζυγό.

Κάθε άρθρο συνεισφέρει στη διαμόρφωση της εθνικής ταυτότητας ενός αγωνιζόμενου έθνους. Χειρόγραφες εφημερίδες αρχικά, όπως η «Εφημερίδα του Γαλαξειδίου», άλλες έντυπες, όπως για παράδειγμα ο «Ελληνικός Τηλέγραφος» που εκδίδεται στη Βιέννη από το 1812, η «Σάλπιγξ Ελληνική» που είναι η πρώτη έντυπη εφημερίδα που εκδίδεται στην Καλαμάτα από την έναρξη του Αγώνα, η «Γενική Εφημερίς» που είναι η επίσημη εφημερίδα της Διοίκησης, η «Εφημερίς Ιονίων Νήσων» που εκδίδεται στην πατρίδα μου την Κέρκυρα από τους Άγγλους, αλλά και οι γερμανόφωνες, όπως η «Leipziger Zeitung” και η «Wiener Zeitung».

Όλα αυτά έρχονται πάλι σε ζωή και σε επαφή με το ελληνικό κοινό μέσα από καλαίσθητους τόμους και μας μεταφέρουν τη δυνατότητα να μας πάνε νοερά σε εκείνες τις εποχές όπου η ελευθερία κατοχυρώθηκε, με το αίμα των Ελλήνων, και αποτυπώθηκε στα πρώτα Συντάγματα.

Μέρες δόξας αλλά, όπως πάντα στην ιστορία της φυλής μας, και σκοτεινές ημέρες. Αποτυπώνονται και οι δύο μέσα από τη μεγάλη προσπάθεια του Κώστα.

Διαπιστώνουμε ότι ο Τύπος της εποχής αναδεικνύει τη συλλογική συνείδηση των επαναστατημένων Ελλήνων και ωριμάζει όπως προχωράει η Επανάσταση. Συμπορεύεται με την ιστορία της Επανάστασης.

Η διαπίστωση τέτοιας ποιότητας Τύπου προϋποθέτει την ύπαρξη και σεβασμό της τέταρτης εξουσίας σε μια εποχή και υπό συνθήκες που δεν είναι εύκολο να το περιμένει κανείς, δηλαδή πριν ακόμη συγκροτηθεί κράτος.

Αποτελεί, έτσι, υποσυνείδητα ενισχυτικό στοιχείο ύπαρξης εθνικής και κρατικής οντότητας και κοινωνίας. Αναδεικνύει, επίσης, με έναν τρόπο σαφή, αποτελεσματικό, προφανή την ελληνική γλώσσα. Ούτε αυτό ήταν δεδομένο εκείνους τους καιρούς. Και έτσι δημιουργεί μια πολιτισμική ενότητα και αναδεικνύει μια συνέχεια για το έθνος.

Τελικά, μέσα από το έργο αυτό, όπως παρουσιάζεται, προβάλλεται έμμεσα ο συγγραφέας του, όπως συμβαίνει με κάθε ανθρώπινη προσπάθεια. Ο Κώστας, μέσα από το έργο αυτό, προβάλλεται στις πολλαπλές ιδιότητες του, αυτή του πολιτικού, του νομικού, του δημοσιογράφου και του ιστοριοδίφη.

Κώστα,

Δεν θα ήθελα να σου εκφράσω συμβατικά απλώς τα συγχαρητήρια μου. Αυτό θα το κάνουμε όλοι.

Θα ήθελα να σε επαινέσω με τρόπο πανηγυρικό για την προσπάθεια που, εσύ και οι αξιόλογοι συντελεστές αυτής της πολυσήμαντης, συλλεκτικής έκδοσης, έκαναν για να παραδώσουν στη συλλογική μνήμη και στη σημερινή ελληνική κοινωνία ένα προϊόν που αποτελεί απόδειξη της ιστορικής μας συνέχειας.

Θα ήθελα, επίσης, να ευχηθώ, το έργο αυτό να έχει μια καλή πορεία και να αποτελέσει δημιουργικό έναυσμα για τους σύγχρονους, αλλά και τους μελλοντικούς αναγνώστες, τις γενιές που έρχονται. Τους Έλληνες των επόμενων γενεών που επιθυμούν μια κατανόηση των γεγονότων και μια αίσθηση συνέχειας της πορείας της φυλής.

Θα ήθελα να σας πω, κυρίες και κύριοι, ότι η αίσθηση της συνέχειας της πορείας της φυλής είναι ένα περίεργο αίσθημα.

Και θα μου επιτρέψετε να σας πω ότι, στην όχι μικρή πορεία μου πια, το αισθάνθηκα πιο έντονα προχθές σε ένα δωμάτιο στην Οδησσό όπου ξεκίνησε η ιστορία για την οποία συζητάμε σήμερα: η ελληνική Επανάσταση και ο Αγώνας για το σύγχρονο Ελληνικό Κράτος, όπως αποτυπώνεται στο έργο αυτό.

Σας ευχαριστώ θερμά.