Gentili signore e signori,

E’un grande piacere per me partecipare all’ inaugurazione della Conferenza sul movimento italiano filellenico e la lotta per l’indipendenza Greca.

Innanzitutto, vorrei ringraziare l’Università di Roma, la Sapienza, per questo progetto in collaborazione con l’Iniziativa sul bicentenario 1821-2021.

Ο φιλελληνισμός αποτελεί ένα εξαιρετικά σημαντικό κεφάλαιο της ιστορίας της επανάστασης του 1821.

Το ιταλικό φιλελληνικό κίνημα υπήρξε από τα πιο επιφανή στην Ευρώπη.

Δεν θα αναφερθώ λεπτομερώς στην ιστορία του Ιταλικού Φιλελληνισμού, από τη στιγμή που απευθύνομαι σε ειδικούς οι οποίοι θα μιλήσουν διεξοδικά επί του θέματος.

Ωστόσο, θα ήθελα να προβώ σε κάποιες παρατηρήσεις σχετικά με τους στενούς δεσμούς μεταξύ των δύο λαών μας, ορισμένοι εκ των οποίων δεν είναι απαραίτητα τόσο γνωστοί ευρέως.

Οι Ιταλοί φιλέλληνες θαύμαζαν τον ελληνικό πολιτισμό και την ελληνική ιστορία. Εντούτοις, αισθάνονταν ενδεχομένως μεγαλύτερη εγγύτητα προς αυτόν σε σχέση με τους φιλέλληνες οι οποίοι προέρχονταν από άλλες χώρες.

Όχι μόνο λόγω της γεωγραφικής τους εγγύτητας, αλλά επίσης λόγω της αίσθησης σύνδεσης και συνέχειας μεταξύ του ελληνικού και του ρωμαϊκού πολιτισμού.

Και τα δύο έθνη ήταν χριστιανικά, στοιχείο που παρακίνησε τους Ιταλούς να βοηθήσουν έναν χριστιανικό λαό που επεδίωκε την απελευθέρωσή του από έναν Οθωμανό δυνάστη.

Οι ακμάζουσες ελληνικές κοινότητες της ιταλικής χερσονήσου, σε πόλεις όπως το Λιβόρνο, η Τεργέστη, η Βενετία και η Νάπολη συνέβαλαν στην ανάπτυξη του φιλελληνικού κινήματος.

Μερικές από αυτές τις κοινότητες σχηματίστηκαν από Έλληνες εξόριστους που εγκατέλειψαν την υπό κατάρρευση Βυζαντινή Αυτοκρατορία τον 15ο αιώνα.

Η Ελληνική Επανάσταση ξεκίνησε μόλις λίγους μήνες μετά την Επανάσταση στη Νάπολη και τη Σικελία το 1820 και περίπου την ίδια εποχή με την Επανάσταση στο Πιεμόντε τον Μάρτιο του 1821.

Δεν ήταν τυχαίο ότι στις δύο αυτές Επαναστάσεις συμμετείχε μεγάλος αριθμός Ιταλών φιλελλήνων που πολέμησαν στην Ελλάδα.

Για παράδειγμα, ο Alerino Palma και, φυσικά, ο Κόμης Santorre di Santarosa, που έχασε τη ζωή του πολεμώντας στην Ελλάδα το 1825.

Ένας άλλος Ιταλός, ο Vincenzo Gallina, βοήθησε στη συγγραφή του Συντάγματος που ψηφίσθηκε από την πρώτη Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου το 1822.

Πολλοί από αυτούς τους Ιταλούς ήρθαν στην ηπειρωτική Ελλάδα μέσω της Κέρκυρας, που βρισκόταν για αιώνες υπό την κυριαρχία των Ενετών και που τυχαίνει να είναι και η γενέτειρά μου. Ως εκ τούτου, υπάρχει και μια προσωπική διάσταση στους ισχυρούς δεσμούς μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας.

Εντούτοις, αυτό που είναι λιγότερο γνωστό είναι ότι το νεοσύστατο ελληνικό κράτος απετέλεσε τον προορισμό των Ιταλών που συμμετείχαν στις επαναστάσεις του 1831 και του 1848-49. Η Ελλάδα έγινε το καταφύγιο όσων συμμετείχαν στο Risorgimento.

Δεν είναι απορίας άξιο που πολλοί από αυτούς επέστρεψαν για να πολεμήσουν υπέρ της ιταλικής ενοποίησης το 1860 και ότι Έλληνες εθελοντές πολέμησαν στις τάξεις του Giuseppe Garibaldi.

Ιταλοί εθελοντές ήρθαν να πολεμήσουν μαζί με τους Έλληνες σε αρκετές ακόμη περιπτώσεις, όπως στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, στον οποίο ο Ricciotti Garibaldi ανέλαβε δράση στο πλευρό των ελληνικών δυνάμεων. Όπως και στον Α’ Βαλκανικό πόλεμο του 1912, στον οποίο ο γιος του, Peppino Garibaldi πολέμησε μαζί με τους Έλληνες στη μάχη του Δρίσκου, στην Ήπειρο.

Επιτρέψτε μου να ολοκληρώσω την τοποθέτησή μου με τα λόγια ενός άλλου Ιταλού επαναστάτη, του Giuseppe Garibaldi, ο οποίος απευθυνόμενος στις «Società Democratiche della Grecia» είπε:

«Io servirò la causa della Grecia con la stessa devozione di quella del mio paese, e vi considero come fratelli».

Grazie per la vostra attenzione