Κυρίες και κύριοι, αγαπητοί φίλοι, εκλεκτοί καλεσμένοι, 

Χαίρομαι ιδιαίτερα που παρευρίσκομαι στο συνέδριό σας. 

Θεωρώ ιδιαίτερα εύστοχο, επίκαιρο και ενδιαφέρον το προς διαπραγμάτευση θέμα του. 

Η Δημόσια Διοίκηση και η Διοικητική Δικαιοσύνη είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τη σύγχρονη έννοια του συντεταγμένου κράτους, του κράτους δικαίου. 

Ενός κράτους στο οποίο ένα τρίτο, ανεξάρτητο όργανο-εν προκειμένω τα διοικητικά δικαστήρια-ελέγχει, με δυνατότητα ακυρώσεως ή μεταρρυθμίσεως, τις πράξεις του, τη δράση, τις αποφάσεις του. 

Επομένως, η διοικητική δικαιοσύνη δημιουργήθηκε -θα έλεγα μάλιστα ότι αυτός είναι και ο κυριότερος λόγος υπάρξεώς της- ως ο εγγυητής της νομιμότητας στη δημόσια διοίκηση, ως η ύπατη αρχή προστασίας του πολίτη έναντι της κρατικής εξουσίας, η οποία δεν είναι -ακόμη και στις μέρες μας- άμοιρη συμπτωμάτων αυταρχισμού, παρανομίας και αυθαιρεσίας. 

Πέραν όμως αυτού του κλασσικού ρόλου της διοικητικής δικαιοσύνης, του ελέγχου δηλαδή της νομιμότητας της κρατικής δράσης, αποτελεί πράγματι εξαιρετικά ενδιαφέρον ζήτημα ο οιονεί διάλογος της δημόσιας διοίκησης με τη δικαιοσύνη. 

Tο μέγεθος της ικανότητας της δημόσιας διοίκησης να ανταποκρίνεται, να συμμορφώνεται όχι μόνο με τις ad hoc αποφάσεις της δικαιοσύνης, αλλά με τα αποστάγματα της νομολογία της και με τις εν γένει απαιτήσεις περί τη λειτουργία της διοίκησης που αναφύονται από τις αποφάσεις των διοικητικών δικαστηρίων.

Τις απαιτήσεις της δικαιοσύνης για πείθουσα και εμπεριστατωμένη αιτιολογία των διοικητικών πράξεων, για ουσιαστική τήρηση της αρχής της προηγούμενης ακροάσεως, για την εφαρμογή, κατά τις επιλογές της διοίκησης, της αρχής της αναλογικότητας. 

Στην τελευταία αυτή περίπτωση υπεισέρχεται, κατά τον έλεγχο της δράσης της διοίκησης, πέραν της εν στενή έννοια νομιμότητας, και το στοιχείο της αποτελεσματικότητας της διοικητικής δράσης. 

Κατά πόσο δηλαδή το επιλεγόμενο μέτρο ανταποκρίνεται στο επιδιωκόμενο σκοπό και εάν αυτό το μέτρο είναι το λιγότερο επαχθές για τον διοικούμενο. Όλα αυτά τα ζητήματα και η ανάγκη για οιονεί διάλογο της διοίκησης με τη δικαιοσύνη είναι πράγματι εξαιρετικά ενδιαφέροντα και είναι και ο λόγος, που στην αρχή του χαιρετισμού μου, χαρακτήρισα τη θεματική του συνεδρίου σας ενδιαφέρουσα και επίκαιρη.

Θα ήθελα, επί τη ευκαιρία της σημερινής συναντήσεώς μας, να θέσω και το ζήτημα της διάρθρωσης της διοικητικής δικαιοσύνης.

Οι διοικητικές διαφορές άλλοτε διεξέρχονται από τα δικαστήρια ουσίας και καταλήγουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας και άλλοτε πηγαίνουν απευθείας στο Συμβούλιο της Επικρατείας.

Η διαφοροποίηση αυτή, σε σχέση με τα κρατούντα στην πολιτική δικαιοσύνη, όπου ο Άρειος Πάγος είναι αμιγώς αναιρετικό δικαστήριο, οφείλεται κυρίως σε ιστορικούς λόγους (πρώτα ιδρύθηκε το Συμβούλιο της Επικρατείας και μεταγενεστέρως τα τότε φορολογικά και ήδη διοικητικά δικαστήρια). 

Θέτει όμως σε κάθε περίπτωση ένα ζήτημα προβληματισμού. 

Κατά πόσον δηλαδή είναι η ενδεδειγμένη επιλογή ή μήπως θα έπρεπε να προσανατολισθούμε σε ένα σύστημα διάρθρωσης της διοικητικής δικαιοσύνης, όπου το σύνολο των διοικητικών διαφορών θα υπήγετο σε πρώτο βαθμό στα τακτικά διοικητικά δικαστήρια. 

Είναι βέβαια αλήθεια ότι την τελευταία εικοσιπενταετία (από το 1983) πολλές κατηγορίας διοικητικών διαφορών αφαιρέθηκαν από το Συμβούλιο της Επικρατείας και υπήχθησαν στα τακτικά διοικητικά δικαστήρια. 

Παραμένει όμως, σε πολλές περιπτώσεις, το Συμβούλιο της Επικρατείας ως το δικαιοδοτούν σε πρώτο και τελευταίο βαθμό δικαστήριο. 

Τίθενται βέβαια, χωρίς αμφιβολία, και ζητήματα συνταγματικότητας, αλλά έχω τη γνώμη ότι πρέπει να ανοίξει η σχετική συζήτηση. Κυρίες και κύριοι σύνεδροι.

Με αυτές τις σύντομες σκέψεις και προβληματισμούς, εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες του συνεδρίου σας και είμαι σίγουρος ότι τα συμπεράσματα του θα είναι και ενδιαφέροντα και διαφωτιστικά για όλους εμάς που ασκούμε δημόσιες πολιτικές.