Εξοχότατοι,

Κυρίες και κύριοι,

Καταρχάς, οφείλω να σας ευχαριστήσω για την πρόσκληση. Αποτελεί μεγάλη τιμή για εμένα. Και πρέπει να πω επίσης, ότι από προσωπικής άποψης, ύστερα από δύο χρόνια πανδημίας, είναι μεγάλη χαρά να βρίσκομαι σε ένα σεμινάριο χωρίς να αντικρίζω μια οθόνη, αλλά αντικρίζοντας ανθρώπους και απαντώντας σε ερωτήσεις.

Η Ελλάδα θεωρεί την Ανατολική Μεσόγειο ως περιοχή σταθερότητας και ευημερίας, όπου όλες οι χώρες, όλοι οι λαοί πρέπει να μπορούν να απολαμβάνουν ειρήνη και ασφάλεια.

Η Ελλάδα, μέλος της ΕΕ, μέλος της συμμαχίας του ΝΑΤΟ, προωθεί ενεργά συνέργειες και εταιρικές σχέσεις στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας.

Αλλά και, αν και είναι αυτονόητο, εντός του μεγάλου πλαισίου του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.

Σε αυτό το πνεύμα, η χώρα μου έχει αναπτύξει στενούς δεσμούς με σημαντικούς εταίρους της περιοχής, από τα Βαλκάνια έως τη Μέση Ανατολή και από τη Βόρεια Αφρική έως την περιοχή του Κόλπου. Στη βάση μιας κοινής αντίληψης περί του Δικαίου της Θάλασσας, επεκτείνουμε αυτή τη συνεργασία και με χώρες της περιοχής του Ινδο-Ειρηνικού.

Την ίδια στιγμή που προάγουμε τις διμερείς μας σχέσεις σε νέα ύψη, είμαστε επίσης πρωτεργάτες στη δημιουργία πολυμερών μορφών συνεργασίας που αφορούν ένα ευρύ φάσμα τομέων.

Με αυτό τον τρόπο, αποτελούμε τη φωνή και ενισχύουμε τις προσπάθειες όλων εκείνων που είναι προσηλωμένοι στη διαφύλαξη της ειρήνης, της σταθερότητας και της ανάπτυξης.

Αυτή είναι η ελληνική απάντηση στις πολλές προκλήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και στην ευρύτερη γειτονία μας.

Κυρίες και κύριοι,

Δεν κομίζω κάτι νέο λέγοντας ότι η Ελλάδα είναι εκ παραδόσεως ένα ναυτικό έθνος.

Η ελληνική ακτογραμμή της ηπειρωτικής χώρας, μαζί με την ακτογραμμή των νησιών μας, είναι σχεδόν 16.000 χλμ. Είναι περίπου όση η ακτογραμμή της Αφρικής, λίγο λιγότερο. Και τα ελληνικά νησιά αποτελούν περίπου το ένα τρίτο (1/3) της εθνικής επικράτειας της Ελλάδας.

Η χώρα μου αντίκειται σε κάθε απειλή χρήσης ή χρήση βίας για τη διευθέτηση οποιασδήποτε διαφοράς, συμπεριλαμβανομένων, εννοείται, και των θαλάσσιων διαφορών. Η Ελλάδα είναι Συμβαλλόμενο Κράτος της UNCLOS από το 1995. Και ο καθολικός χαρακτήρας της UNCLOS αποδεικνύεται από το γεγονός ότι 168 συμβαλλόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Ένωσης αυτής καθεαυτήν, δεσμεύονται από τις διατάξεις της.

Η Ελλάδα έχει αναπτύξει τις πολιτικές και τις δράσεις της με βάση το Διεθνές Δίκαιο και φυσικά το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας.

Και αυτή είναι η βάση επί της οποίας έχουμε συνάψει Συμφωνίες οριοθέτησης με τους γείτονές μας.

Ειδικότερα, η Ελλάδα και η Ιταλία συνήψαν τον Ιούνιο του 2020 τη Συμφωνία για την οριοθέτηση των αντίστοιχων θαλάσσιων ζωνών τους. Η γραμμή οριοθέτησης αυτής της συμφωνίας ακολουθεί τη γραμμή που συμφωνήθηκε μεταξύ των δύο χωρών το 1977 για την οριοθέτηση των αντίστοιχων υφαλοκρηπίδων τους.

Δύο μήνες αργότερα, τον Αύγουστο του 2020, η Ελλάδα και η Αίγυπτος υπέγραψαν Συμφωνία για την οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών μας. Με τη Συμφωνία θεσπίζεται μερική οριοθέτηση των μεταξύ μας θαλασσίων ζωνών.

Τέλος, η Ελλάδα έχει επανειλημμένα δηλώσει την προθυμία της για έναρξη ή επανεκκίνηση διαπραγματεύσεων με άλλες χώρες επί τη βάσει της UNCLOS, με στόχο τη σύναψη παρόμοιων Συμφωνιών.

Για τον σκοπό αυτό, τον Οκτώβριο του 2020 ξεκίνησαν συνομιλίες μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας για τη σύναψη Ειδικής Συμφωνίας. Μια Συμφωνία που θα φέρει τα ζητήματα οριοθέτησης των μεταξύ μας θαλάσσιων ζωνών ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου.

Η εφαρμογή των διατάξεων της UNCLOS συνεπάγεται την άσκηση από την Ελλάδα της κυριαρχίας, των κυριαρχικών δικαιωμάτων και της δικαιοδοσίας της σύμφωνα με τη Σύμβαση, στις θαλάσσιες ζώνες της.

Αυτό περιλαμβάνει και την πρόσφατα ανακηρυγμένη ελληνική ΑΟΖ βάσει της Συμφωνίας οριοθέτησης μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου.

Επιπλέον, η Ελλάδα έχει πρόσφατα επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια στο Ιόνιο Πέλαγος στη Δυτική Ελλάδα. Και επιφυλάσσεται, φυσικά, του δικαιώματός της να τα επεκτείνει και σε άλλα σημεία της επικράτειάς της.

Επιπλέον, έχει προχωρήσει σε κλείσιμο κόλπων και χάραξη ευθειών γραμμών βάσης στην ίδια περιοχή, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις της UNCLOS.

Κυρίες και κύριοι,

Η αμφισβήτηση της εφαρμογής της UNCLOS στην Aνατολική Μεσόγειο έχει σοβαρό αντίκτυπο στην ειρήνη και την ασφάλεια στην περιοχή μας.

Αυτό αποδεικνύεται από τη συμπεριφορά της γείτονος Τουρκίας.

Η Τουρκία αρνείται να προσχωρήσει στην UNCLOS, καθώς δεν αναγνωρίζει ότι τα νησιά έχουν δικαίωμα σε θαλάσσιες ζώνες.

Ούτε αναγνωρίζει το δικαίωμά μας, που απορρέει από την UNCLOS, να επεκτείνουμε τα χωρικά μας ύδατα.

Γι’ αυτό, η Τουρκία απειλεί την Ελλάδα ακόμη και με πόλεμο, εάν η Ελλάδα αποφασίσει να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα πέρα από τα 6 ναυτικά μίλια, σε συμφωνία με την UNCLOS.

Το casus belli, όπως ονομάζεται, κηρύχθηκε από την Τουρκική Εθνοσυνέλευση το 1995.

Η στάση αυτή της Τουρκίας είναι αντίθετη προς τον Καταστατικό Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και συνιστά παράδειγμα κατάφωρης παραβίασης του Διεθνούς Δικαίου.

Παραβιάζει τις θεμελιώδεις αρχές για αποχή από την απειλή χρήσης ή τη χρήση βίας και για την ειρηνική επίλυση των διαφορών μεταξύ των κρατών.

Επιπλέον, αντίκειται στις βασικές ιδρυτικές αρχές του ΝΑΤΟ.

Η άρση αυτής της απειλής αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για μια ουσιαστική βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Επιπλέον, η παραβατική συμπεριφορά της Τουρκίας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο περιλαμβάνει παραβιάσεις των ελληνικών χωρικών υδάτων και του ελληνικού εθνικού εναέριου χώρου, καθώς και την αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας σε μια σειρά νησιών που παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα βάσει σχετικών διεθνών συνθηκών.

Αυτή η συμπεριφορά συνδυάζεται με την επεκτατική θεωρία της «Γαλάζιας Πατρίδας» της Τουρκίας.

Μια θεωρία η οποία διεκδικεί εκτεταμένες θαλάσσιες περιοχές στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, οι οποίες ανήκουν στους γείτονές της.

Η UNCLOS, που αντανακλά επίσης το εθιμικό δίκαιο, προβλέπει ρητά ότι τα νησιά, ανεξαρτήτως μεγέθους, έχουν πλήρες δικαίωμα σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, όπως και κάθε άλλη ηπειρωτική επικράτεια.

Η υπογραφή του λεγόμενου Μνημονίου Συνεννόησης μεταξύ της Τουρκίας και της προσωρινής κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας της Λιβύης για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο είναι μια περίπτωση κατάφωρης παραβίασης αυτών των κανόνων του Δικαίου της Θάλασσας.

Οριοθέτηση, σύμφωνα με την UNCLOS, λαμβάνει χώρα μόνο μεταξύ κρατών με αντικείμενες ή παρακείμενες ακτές.

Ωστόσο, η Τουρκία και η Λιβύη δεν είναι κράτη με αντικείμενες ή παρακείμενες ακτές. Δεν έχουν κοινά σύνορα.

Οι διατάξεις αυτού του παράνομου Μνημονίου Συνεννόησης στερούν τα ελληνικά νησιά, συμπεριλαμβανομένης της Κρήτης – η Κρήτη είναι το πέμπτο μεγαλύτερο νησί της Μεσογείου με πληθυσμό 600.000 κατοίκους – των θαλάσσιων ζωνών τους πέραν των έξι ναυτικών μιλίων.

Είναι προφανές ότι μια τέτοια ενέργεια αντίκειται σε οποιαδήποτε έννοια γεωγραφίας, λογικής ή οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών.

Η Ελλάδα διακηρύσσει συνεχώς την προθυμία της να διαπραγματευτεί με την Τουρκία για την επίλυση της υφιστάμενης διαφοράς, δηλαδή την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, στη βάση πάντα του Διεθνούς Δικαίου και συγκεκριμένα του Δικαίου της Θάλασσας και, σε περίπτωση αδυναμίας να καταλήξουμε διμερώς σε συμφωνία, την παραπομπή της διαφοράς μας στο Δικαστήριο.

Κυρίες και κύριοι,

Η Ελλάδα έχει αναπτύξει μια δυναμική προσέγγιση για την προαγωγή του Διεθνούς Δικαίου και ιδίως της UNCLOS, στις διεθνείς σχέσεις.

Έχει ενισχύσει τις σχέσεις της και έχει συνάψει εταιρικές σχέσεις σε διμερές, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο.

Αυτή η προσέγγιση συμβάλλει στην ειρήνη και τη σταθερότητα στο Αιγαίο, στην Ανατολική Μεσόγειο και πέραν αυτών.

Εννοείται, μετά χαράς, είμαι στη διάθεσή σας να απαντήσω σε όποιες ερωτήσεις θέλετε να υποβάλετε.

Σας ευχαριστώ πολύ.