Ο Υπουργός Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη κ. Νίκος Δένδιας παρέστη και μίλησε, σήμερα (17-02-2014) το πρωί, στη συνάντηση των Προέδρων των Επιτροπών αρμόδιων για θέματα Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων των Κοινοβουλίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στη Βουλή των Ελλήνων, στο πλαίσιο της κοινοβουλευτικής διάστασης της Ελληνικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο κ. Δένδιας στην ομιλία του ανέφερε τα ακόλουθα:

«Αγαπητοί εξέχοντες συνάδελφοι,

Εκφράζοντας την τιμή και τη χαρά μου να συμμετέχω σε αυτό το πάνελ, θα ήθελα να αναπτύξω τις θέσεις της ελληνικής προεδρίας επί της εν λόγω θεματικής ενότητας που αφορά στην «Ευρωπαϊκή Μεταναστευτική Πολιτική: Μία Σφαιρική Προσέγγιση».

Καθώς προχωράει το εξάμηνο της ελληνικής Προεδρίας έχει έρθει μία πιο κατάλληλη στιγμή για να γίνουν πιο ουσιαστικές συζητήσεις για το μέλλον του τομέα ΔΕΥ κατά τη μετα-Στοκχόλμη εποχή. Στο πλαίσιο αυτών των συζητήσεων καθίσταται εμφανές ότι η προσέγγιση της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής πρέπει να είναι σφαιρική, ούτως ώστε να αντιμετωπίζει τους άμεσους και πιεστικούς παράγοντες ώθησης της μετανάστευσης ( push factors ) με αποτελεσματικότητα σε ένα περιβάλλον γεμάτο δημοσιονομικές, γεωπολιτικές και κοινωνικές προκλήσεις.

Αυτή η επιδίωξη πρέπει να αντικατοπτρίζει ξεκάθαρα τη διαφύλαξη του διπόλου ασφάλειας και ελευθερίας εντός της Ε.Ε. με κοινές πολιτικές στους τομείς του ασύλου, της μετανάστευσης και του ελέγχου των εξωτερικών συνόρων.
Η Σφαιρική Προσέγγιση για τη Μετανάστευση και την Κινητικότητα ( GAMM ) θεσπίστηκε το 2005 και αποτελεί το πλαίσιο διαμόρφωσης της εξωτερικής διάστασης της μεταναστευτικής πολιτικής της Ε.Ε.. Η πολύπλευρη φυσιογνωμία της τόσο γεωγραφικά όσο και ουσιαστικά αποδεικνύεται από τους τέσσερις πυλώνες στους οποίους βασίζεται και οι οποίοι περιλαμβάνουν τους στόχους της προώθησης της κινητικότητας και καλύτερης οργάνωσης της νόμιμης μετανάστευσης, της πρόληψης της παράνομης μετανάστευσης, της διασύνδεσης μετανάστευσης και ανάπτυξης και της προώθησης των συστημάτων διεθνούς προστασίας. Οι πυλώνες αυτοί υποστηρίζουν την πρόοδο της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής μέσα από την αναζήτηση κοινών συμφερόντων και αντιμετώπιση προκλήσεων μεταξύ των Κ-Μ της Ε.Ε. αφενός, και των τρίτων χωρών αφετέρου.

Στο πλαίσιο του διαρκώς μεταβαλλόμενου περιβάλλοντος τόσο εντός όσο και εκτός της Ε.Ε., η Σφαιρική Προσέγγιση για τη Μετανάστευση και την Κινητικότητα καλείται να αναδιαμορφωθεί συνδυάζοντας τις νέες ευρωπαϊκές οικονομικές και πολιτικές πρωτοβουλίες με τα γενικότερα αιτήματα για το μέλλον του Χώρου ΔΕΥ, όπως είναι οι αρχές της πρακτικής αλληλεγγύης και της αμοιβαίως επωφελούς αιρεσιμότητας.

Κυρίως πρέπει να καταστεί σαφές ότι η προσπάθεια της Ε.Ε. να διαχειριστεί τη μετανάστευση προαπαιτεί την οικοδόμηση της συνεργασίας με τρίτες χώρες προέλευσης και διέλευσης μεταναστευτικών ροών σε στέρεες και συγκεκριμένες βάσεις. Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να προσκαλούνται και οι τρίτες χώρες στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, ούτως ώστε να παρέχεται χώρος για ουσιαστική ανταλλαγή απόψεων, καθώς επίσης και η δυνατότητα να διατυπώνονται νέες ιδέες για το μέλλον τόσο της GAMM όσο και του Χώρου ΔΕΥ.

Προς αυτή την κατεύθυνση η GAMM είναι απαραίτητο να περιλαμβάνει συνεργασίες με χώρες-κλειδιά, ήτοι προέλευσης και διέλευσης μεικτών μεταναστευτικών ροών, που θα αφορούν στη βελτίωση της παρεχόμενης προς την Ε.Ε. πληροφόρησης και συνεργασίας για το μεταναστευτικό φαινόμενο ως αντιστάθμισμα της τεχνικής και οικονομικής υποστήριξης για την οικοδόμηση απαραίτητων δομών εσωτερικής ανάπτυξης και διαχείρισης του μεταναστευτικού φαινομένου (τεχνογνωσία, ανθρωπιστική υποστήριξη, οικονομική ενίσχυση κ.ά.).

Παράλληλα, η GAMM μετεξελισσόμενη πρέπει να θέσει ψηλά στις προτεραιότητές της το σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας των μεταναστών, σε όλες τις πτυχές που θα επιλέξει να προωθήσει.

Πέραν των ανωτέρω βασικών κατευθύνσεων που εκτιμούμε ότι θα πρέπει να ακολουθήσει η σφαιρική προσέγγιση στη μετά-Στοκχόλμη εποχή, στη συνέχεια θα αναλύσουμε τις απόψεις μας σχετικά με τα μέσα/εργαλεία υλοποίησης που έχει στη διάθεσή της:

α. Ακρογωνιαίος λίθος της GAMM ήταν και θα πρέπει να συνεχίσουν να είναι οι Εταιρικές Συμπράξεις Κινητικότητας. Αυτές οι συνέργιες αποτελούν το πλαίσιο διαλόγου με τις τρίτες γειτονικές χώρες επί θεμάτων μετανάστευσης και αποτυπώνουν την βάση ανάπτυξης συμφωνιών, όπως είναι οι Συμφωνίες Επανεισδοχής και Διευκόλυνσης Θεωρήσεων. Παρά ταύτα, αποτελούν πολιτικά κείμενα μη νομικώς δεσμευτικά. Ως εκ τούτου, είναι ανοιχτά σε πολιτικούς χειρισμούς, με αποτέλεσμα να συμμετέχουν σε αυτά μόνο οι χώρες εκείνες που θεωρούν ότι έχουν συμφέρον να το κάνουν. Θα ήθελα να τονίσω, ότι θα ήταν θεμιτό, αφενός, οι εν λόγω συνέργιες να διευρυνθούν πέραν της γειτονίας και σε χώρες προέλευσης μεταναστευτικών ροών και, αφετέρου, να ενισχυθεί η δεσμευτικότητά τους μέσω της εμπέδωσης ότι οι τρίτες συμμετέχουσες χώρες μπορούν να έχουν απτά οφέλη από τη συμμετοχή σε αυτές.

Επιπλέον, η αποτελεσματική εφαρμογή και η δημιουργία νέων συνεργιών με τρίτες χώρες προέλευσης και διέλευσης μεικτών μεταναστευτικών ροών μπορεί να βοηθήσει την Ένωση να αντιμετωπίσει δυνητικά τρομοκρατικά χτυπήματα εν τη γενέσει τους τόσο στον ενωσιακό όσο και στον εξω-ενωσιακό χώρο. Για το λόγο δε αυτό, προτάθηκαν τα ακόλουθα:

Αύξηση ή/και ενίσχυση των Εταιρικών Συμπράξεων Κινητικότητας της Ε.Ε. με τρίτες χώρες, που περιλαμβάνουν προβλέψεις, τόσο για την ορθή διαχείριση των συνόρων των τρίτων χωρών, όσο και για την πρόληψη της τρομοκρατίας (μέσω αμοιβαίας ανταλλαγής πληροφοριών και βέλτιστων πρακτικών) και
Ενίσχυση της συνεργασίας με χώρες διέλευσης, κυρίως ως προς το ζήτημα της ανταλλαγής επιχειρησιακών πληροφοριών και τη βελτίωση των συνοριακών ελέγχων.
β. Έτερο εργαλείο της GAMM είναι τα Περιφερειακά Προγράμματα Προστασίας (Regional Protection Programs), τα οποία έχουν σχεδιαστεί για την ενίσχυση της δυνατότητας προστασίας των περιοχών που συμμετέχουν σε αυτά (τόσο χώρες προέλευσης όσο και χώρες διέλευσης), προκειμένου να βελτιωθεί η προστασία των προσφύγων μέσα από βιώσιμες λύσεις (επιστροφή, τοπική ένταξη, επανεγκατάσταση σε τρίτη χώρα). Αποκτούν ιδιαίτερη σημασία για περιοχές που γειτνιάζουν με χώρες σε οποίες μαίνονται ένοπλες/εμφύλιες συγκρούσεις. Ως εκ τούτου, το εν λόγω εργαλείο θα μπορούσε να εξεταστεί περαιτέρω, μέσω παροχής τεχνογνωσίας και ανθρωπιστικής βοήθειας, δεδομένων βεβαίως των δημοσιονομικών συνθηκών. Η αναμενόμενη έναρξη ενός τέτοιου προγράμματος στην περίπτωση των γειτονικών με τη Συρία τρίτων χωρών, που δέχονται κύματα προσφύγων εξαιτίας της συριακής κρίσης, εκτιμάται ότι θα παράσχει χρήσιμα πρώτα συμπεράσματα.

γ. Ως προς τις «Αποστολές Μετανάστευσης» (Migration Missions), οι οποίες συνιστούν άλλο ένα χρήσιμο μέσο στο πλαίσιο της GAMM, καθώς επιτρέπουν τη διακρίβωση των δυνατοτήτων συνεργασίας και διαλόγου με τρίτες χώρες προέλευσης και διέλευσης μεταναστευτικών ροών, αυτό που θα έπρεπε να εξεταστεί είναι η θεσμοθέτησή τους σε μία πιο μόνιμη βάση με επισκέψεις οργανωμένες σε μακροπρόθεσμο πλάνο, με σκοπό να διερευνήσουν τις δυνατότητες σύναψης Εταιρικών Συμπράξεων Κινητικότητας.

δ. Επίσης, υφίστανται μία σειρά άλλων δράσεων-εργαλείων, όπως είναι οι πλατφόρμες συνεργασίας, οι κοινές ατζέντες για τη Μετανάστευση και την Κινητικότητα και τα Προφίλ Μετανάστευσης, οι οποίες μπορούν να επανεξεταστούν, προκειμένου να βελτιώσουν ακόμα περαιτέρω την πληροφόρηση περί των τρίτων χωρών και την ανίχνευση δυνατοτήτων συνεργασίας. Στο πλαίσιο αυτό ιδιαίτερο ενδιαφέρον πρέπει να δοθεί στη διαδικασία της Βουδαπέστης, η οποία περιλαμβάνει μία πλατφόρμα διακυβερνητικού διαλόγου κυρίως με χώρες των δρόμων του μεταξιού, με τις οποίες η Ε.Ε. έχει ενδιαφέρον να προωθήσει περαιτέρω το δίκτυο Συμφωνιών Επανεισδοχής και να βελτιώσει την εφαρμογή των ήδη υφισταμένων.

Τέλος, η GAMM πρέπει να αντλεί από κάθε δυνατή συνεργασία που μπορεί να αναπτύξει στο πλαίσιο της συνεργασίας με διεθνείς και ευρωπαϊκούς οργανισμούς, όπως είναι η Frontex , η οποία έχει ένα οργανωμένο επιχειρησιακό πλαίσιο, ως προς το συντονισμό της επιχειρησιακής συνεργασίας των Κ-Μ στα εξωτερικά σύνορα, αλλά επίσης έχει και ένα άκρως σημαντικό δίκτυο συμφωνιών επιχειρησιακής συνεργασίας με τρίτες χώρες, το οποίο περιλαμβάνει ανταλλαγή επιχειρησιακών πληροφοριών, παροχή βοήθειας, ανταλλαγή αξιωματικών συνδέσμων κ.ά. και μπορεί να αξιοποιηθεί ως εκ παραλλήλου με τα ανωτέρω εργαλεία της GAMM για τη βελτίωση της επιχειρησιακής ανταπόκρισης.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας. Ακολούθως θα ήθελα να δώσω το λόγο στον Εκτελεστικό Διευθυντή της Frontex ».