Ο Υπουργός Εξωτερικών και Βουλευτής του Νότιου Τομέα της Β’ Αθηνών, Νίκος Δένδιας, κατά την ομιλία του σήμερα το μεσημέρι στη Διαρκή Επιτροπή Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής, ανέφερε:
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, καταρχήν θα ξεκινήσω από το βασικό θέμα της πολιτικής ευθύνης επί των νομοθετημάτων που έρχονται σήμερα, ενώπιον σας και από κει και πέρα, θα επεκταθώ στα ευρύτερα θέματα των σχέσεων με τις ΗΠΑ και του τρόπου, με τον οποίο οι ΗΠΑ βλέπουν την περιοχή και θα καταλήξω, καθιστώντας σας κοινωνούς σε ένα κείμενο το οποίο αναμενόταν και εστάλη στην ελληνική πλευρά, σήμερα το πρωί.
Θα σας πω για ποιο κείμενο συζητάμε. Καταρχήν, για το γενικό πλαίσιο της συνεργασίας με την Αμερικανική πλευρά και το επίπεδο που βρισκόταν αυτές, όταν η κυβέρνηση Μητσοτάκη ανέλαβε την ηγεσία της χώρας, τον Ιούλιο του 2019.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η κυβέρνηση αναδέχεται πλήρως το πολιτικό βάρος της εισήγησης της παρούσας συμφωνίας. Θα ήθελα να ευχαριστήσω την κυρία Μπακογιάννη για τη συνηγορία της, αλλά η πραγματικότητα είναι, ότι κείμενο από την πλευρά της προηγούμενης κυβέρνησης συμπεφωνημένο, δεν ευρέθη. Οι διαπραγματεύσεις διεξήγετο μεταξύ του Υπουργείου Άμυνας, με συμμετοχή της Α7 διεύθυνσης του Υπουργείου Εξωτερικών, 3 αξιωματικοί συν 1 διπλωμάτης. Όταν παρελήφθησαν οι διαπραγματεύσεις από τη δική μας πλευρά, οι Αμερικανικές θέσεις ήταν Σούδα, επί 4 plus. Δηλαδή, αντιγραφή του μοντέλου λειτουργίας της Σούδας, στις υπόλοιπες εγκαταστάσεις και ερωτηματικό γενικό το θέμα της Αλεξανδρούπολης. Εγώ, δεν ισχυρίζομαι, ότι αυτό το είχε συμφωνήσει η προηγούμενη κυβέρνηση.
Θέλω να σας πω καταρχήν, ότι όσο καιρό θα ασκώ τα καθήκοντα του Υπουργού των Εξωτερικών, θα αποφεύγω – όπως απέφυγα μέχρι τώρα – προσπάθεια κομματικής εκμετάλλευσης των συγκεκριμένων θεμάτων. Η συγκυρία είναι τέτοια, που δεν το επιτρέπει με κανέναν τρόπο. Η εθνική εμπειρία έχει αποδείξει, ότι όταν αυτό επιχειρήθηκε στο παρελθόν, κατέληξε σε εθνική ζημιά και δυστυχώς μερικές φορές, σε διχόνοια και σε εθνικό όλεθρο. Δεν μπορούμε λοιπόν, δεν μπορώ να το επιτρέψω στον εαυτό μου, δεν μου το επιτρέπει ο πρωθυπουργός και αν θα μπορούσαν να παρακαλέσω, νομίζω, ότι αυτό πρέπει να είναι ο γενικός κανόνας συζήτησης επί των συγκεκριμένων θεμάτων. Άλλωστε, πρέπει να πω επαινώντας, – αν μου το επιτρέπουν τα κόμματα για τη συμπεριφορά τους – ότι μέχρι τώρα, παρά τις διαφωνίες που υπήρξαν, αλλά όχι κομβικές – με εξαίρεση τη τελείως διακριτή θέση του Κ.Κ.Ε., η οποία έχει μια τελείως άλλη λογική – υπήρξαν κατανοήσεις, για να μην πω συμπορεύσεις στα περισσότερα μείζονα θέματα, αν όχι όλα της εξωτερικής πολιτικής και των επιλογών που η χώρα και η κυβέρνηση είχαν.
Η κυβέρνηση αυτή, λοιπόν, διαπραγματεύτηκε. Η αλήθεια είναι, με φρενήρη ρυθμό τη συγκεκριμένη συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες και κατέληξε στο κείμενο το οποίο θέτει η κυβέρνηση υπό την κρίση σας και υπό την κριτική σας. Όμως, έχει τεράστια απόκλιση το καθεστώς των υπολοίπων εγκαταστάσεων, από το καθεστώς της Σούδας. Και κατά τούτο και ορισμένα λεχθέντα για την σύγχυση για την αμερικανική σημαία και τα λοιπά, εάν τα συζητήσουμε λίγο πιο λεπτομερώς, θα δείτε, ότι δεν είναι απολύτως έτσι.
Η δική μας αντίληψη, η αντίληψη της κυβέρνησης Μητσοτάκη, είναι, ότι η συγκεκριμένη συμφωνία διασφαλίζει την ειρήνη και τη σταθερότητα και την ασφάλεια στην περιοχή. Διά της διεύρυνσης του Αμερικανικού αμυντικού αποτυπώματος στην περιοχή. Αυτή είναι η θέση μας. Μπορεί κάποιος επί της αρχής να διαφωνεί με αυτή τη θέση, όμως εμείς αυτή τη θέση έχουμε και δεν σας κρύβω, ότι επιδιώξαμε τη διεύρυνση του Αμερικανικού αμυντικού αποτυπώματος. Για εμάς, η Αμερικανική παρουσία στην Αλεξανδρούπολη είναι κάτι το εξαιρετικά θετικό. Πάλι, μπορεί κάποιος να διαφωνεί. Όμως, αυτή είναι η τοποθέτησή μας. Θα ήθελα δε να σας πω, ότι δεν έχουμε διάθεση να καθυστερήσουμε την επικύρωση αυτής της συμφωνίας και μιας σειράς άλλων των οποίων θα μου επιτρέψετε να σας εκθέσω.
Πρώτο και κύριο. Θεωρούμε ότι αυτή η Συμφωνία υπηρετεί το εθνικό συμφέρον. Η καθυστέρηση λοιπόν κύρωσής της, αυτονόητα, σαν λογικός συλλογισμός, δεν υπηρετεί το εθνικό συμφέρον. Δεν θέλω να καθυστερήσω την επικύρωση μιας Συμφωνίας, η οποία αφορά την αμερικανική παρουσία στην Αλεξανδρούπολη για παράδειγμα. Δεν επιθυμεί η Κυβέρνηση Μητσοτάκη να το καθυστερήσει αυτό.
Δεύτερον, υπάρχει το δημοκρατικό επιχείρημα. Όπως ελέχθη προηγουμένως – με ρώτησε ο κ. Παφίλης – η Συμφωνία αυτή σε πολλά από τα σημεία της, εφαρμόζεται. Ποια Κυβέρνηση μπορεί να επιτρέψει στον εαυτό της να εφαρμόζεται μια Συμφωνία, χωρίς να έχει την έγκριση της εθνικής αντιπροσωπείας, για θέμα για το οποίο απαιτείται η έγκριση της εθνικής αντιπροσωπείας; Ποιος έδωσε στον οποιονδήποτε Υπουργό Εξωτερικών της ή σε εμένα στην παρούσα χρονική συγκυρία, τη δυνατότητα να το συνομολογήσει αυτό; Δεν θα ήταν αυτό, εκτός του πλαισίου του ισχύοντος Συντάγματος; Δεν θα αποτελούσε οιονεί αυθαιρεσία; Η υπογραφή επ’ αυτής της Συμφωνίας τέθηκε από εμένα στις 5 Οκτωβρίου. Ήδη, προσεγγίζουμε τις εκατό μέρες. Εγώ θα έλεγα, αν μου επιτρέπετε, ότι θα μπορούσατε να μας ασκήσετε κριτική γιατί αργήσαμε, αλλά όχι κριτική γιατί κυρώνουμε και δεν καθυστερούμε.
Θα ήθελα δε, να σας πω και το εξής: Ποια είναι η αντίληψη που έχει αυτή η Συμφωνία πίσω της, η οποία απηχεί, στο βαθμό που μας έγιναν γνωστές διά των στελεχών που μετείχαν στις διαπραγματεύσεις, οι οποίες το τελευταίο δεκαπενθήμερο ήταν και εξαιρετικά δύσκολες, πρέπει να σας πω. Ποια είναι η αντίληψη, λοιπόν, που και οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις έχουν;
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, έχουμε περάσει σε μια άλλη εποχή. Επί τη βάσει αυτής της Συμφωνίας, έχουν δοθεί συγκεκριμένα υλικά στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις. Δεν έχει έννοια να σας τα επαναλάβω. Δε θα έπρεπε και να τα επαναλάβω. Όμως, παρακαλώ λάβετε υπόψη σας το εξής: Η αντίληψη αυτής της Συμφωνίας, δεν είναι μια αντίληψη μεταφοράς υλικού, μεταχειρισμένου υλικού, πεπαλαιωμένου υλικού.
Αναφέρθηκε κάποιος εξ ημών, δεν θυμάμαι από ποιο κομματικό χώρο, στα τέσσερα αντιτορπιλικά που δόθηκαν το 1990 από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τα τέσσερα ADAMS. Με συγχωρείτε, έχω μια πιο εξειδικευμένη γνώση, λόγω, όχι, βεβαίως, της εκτεταμένης χρονικά παρουσίας μου στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Ξέρετε πού κατέληξαν αυτά τα τέσσερα ADAMS; Στο βυθό της θάλασσας ως στόχοι. Διότι, απλώς, τα τέσσερα αυτά ADAMS είχαν μια τεράστια ανάγκη στελέχωσης σε προσωπικό, ήταν πολύ μεγάλα βαπόρια- 8500-9000 τόνοι βαπόρια το καθένα – και επίσης τα αντιαεροπορικά τους συστήματα, διότι τα ADAMS υποτίθεται ότι ήταν αντιτορπιλικά, αντιαεροπορικής άμυνας περιοχής, ήταν πλέον εκτός εποχής. Άρα, τα πήραμε, τα κάναμε στόχους και τα βουλιάξαμε. Αυτή ήταν η χρήση τους από τον ελληνικό στόλο. Αφού δαπανήσαμε αρκετά χρήματα για να τα ενσωματώσουμε, να εκπαιδεύσουμε ανθρώπους πριν τα βουλιάξουμε εμείς οι ίδιοι.
Έχουν αλλάξει οι καιροί κυρίες και κύριοι συνάδελφοι. Βρισκόμαστε σε μια εποχή επανάστασης της τεχνολογίας. Αυτό που ζητούν Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις – και σας διαβεβαιώ γι’ αυτό – είναι η μεταφορά τεχνογνωσίας και η δημιουργία των υποδομών αυτών, που θα επιτρέψουν να χειριστούμε προηγμένα οπλικά συστήματα, των οποίων δεν έχει έννοια από αυτό το βήμα να κάνω εκτενή αναφορά. Αυτό είναι το νόημα αυτής της Συμφωνίας και αυτό ζητάμε από την αμερικανική πλευρά.
Ζητάμε να επενδυθούν τα κεφάλαια αυτά, τα οποία θα επιτρέψουν τον εκσυγχρονισμό των εγκαταστάσεων αυτών, οι οποίες αναφέρονται, ώστε οι εγκαταστάσεις αυτές να μπορούν να υποστηρίξουν αυτά τα συστήματα και το δικό μας προσωπικό, οι Ένοπλες Δυνάμεις, να μπορούν να έχουν επαφή και εκπαίδευση σε αυτά τα συστήματα.
Εάν αύριο το πρωί, ας υποθέσουμε, ότι η αμερικανική πλευρά ερχόταν και μας δώριζε έναν αριθμό από αυτά τα προηγμένα οπλικά συστήματα, δεν έχουμε καμία δυνατότητα να τα χρησιμοποιήσουμε κυρίες και κύριοι συνάδελφοι. Πρέπει να βοηθήσουμε τις Ένοπλες Δυνάμεις μας, με δεδομένο ότι βγαίνουμε από μια δεκάχρονη βαθύτατη, τραυματική κρίση, να περάσουν στη νέα εποχή. Και χρειαζόμαστε σε αυτό βοήθεια. Χρειαζόμαστε επαφή με μια άλλη τεχνογνωσία.
Αυτό, λοιπόν υπηρετεί το σκεπτικό. Μπορείτε να μας κατηγορήσετε ότι διαπραγματευόμενοι δεν το υπηρετήσαμε σωστά. -αυτό είναι στη κρίση σας – όμως, αυτό υπηρετήσαμε, όχι τη λογική της παροχής κάποιων θωρακισμένων οχημάτων που υπάρχουν, κάποιων ελικοπτέρων που υπάρχουν ή κάποιου μεταχειρισμένου υλικού 20 ετών το οποίο θα μπορούσε δωρεάν να μας δοθεί και να μας κοστίσει πολύ περισσότερο να το πάρουμε και να το ενσωματώσουμε από τη χρήση που θα είχε. Έχει αλλάξει συνολικά η εποχή στο συγκεκριμένο τομέα.
Έρχομαι λίγο στο ευρύτερο θέμα το οποίο τέθηκε εδώ και το οποίο είναι υπαρξιακό θέμα για τη χώρα και θα μου επιτρέψετε, επίσης και αυτό «να το βάλω στην μπάντα» και να μην το θεωρήσω ως συζήτηση διαπάλης μεταξύ κομμάτων, αλλά αντίθετα, στοιχείο συζήτησης μεταξύ εκπροσώπων του ελληνικού λαού που συμμερίζονται την υπαρξιακή αγωνία για το αύριο αυτού του τόπου.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, όταν πήγα στο Υπουργείο, θυμήθηκα, έψαξα και βρήκα μια επιστολή την οποία απηύθυνε ο Χένρι Κίσινγκερ στον τότε Υπουργό Μπίτσιο το 1976. Η επιστολή αυτή υπάρχει δημοσιευμένη. Ήταν η επιστολή αυτή η ισχυρότερη διατύπωση εγγύησης από της πλευράς των Ηνωμένων Πολιτειών για την ασφάλεια της χώρας. Την έχω εδώ στα αγγλικά. Η φωτοτυπία είναι από το βιβλίο του μακαρίτη, του διπλωμάτη και πρώην Υπουργού, κ. Μπίτσιου. Αναφέρεται στο ότι οι Ηνωμένες πολιτείες ενεργά θα εμποδίσουν οποιαδήποτε πλευρά επιχειρήσει να επιφέρει μια στρατιωτική λύση στην περιοχή και δηλώνουν ότι αυτές, δηλαδή οι Ηνωμένες πολιτείες, θα εμποδίσουν αυτόν τον τρόπο ενέργειας.
Η επιστολή αυτή, ξαναλέω, απετέλεσε για πολλά χρόνια, στόχο και ευχή της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, δηλαδή η επανάληψή της. Το διάστημα που η Κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει την ευθύνη – μου επιτρέπετε, πριν φτάσω στο τελικό κείμενο το οποίο ήρθε σήμερα – έχει δεχθεί δεκάδες θετικών δηλώσεων από την πλευρά των Ηνωμένων Πολιτειών
Να ξεκινήσω με την τελευταία, εξαιρετικής σημασίας δήλωση για εμάς του εκπροσώπου του State Department. Την διαβάζω σε μετάφραση στα Ελληνικά: «Σε αντίθεση με όσα ισχυρίζεται η Τουρκία, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, όπως απεικονίζεται στη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας τα νησιά, γενικά, δικαιούνται Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και υφαλοκρηπίδας στον ίδιο βαθμό με οποιαδήποτε άλλη περιοχή». Αυτή η δήλωση είναι στις 15/01/2020.
Θα σας διαβάσω τη δήλωση του κ. Πομπέο στο τέλος της συνάντησης με τον Κύπριο Υπουργό, τον Νίκο Χριστοδουλίδη στις 18 Νοεμβρίου του 2019. «The Secretary reaffirmed the longstanding U.S. policy on the right of the Republic of Cyprus to develop natural resources in its Exclusive Economic Zone ».
Θα σας διαβάσω την προσφώνηση του Μάϊκ Πομπέο στον Έλληνα Πρωθυπουργό, κ. Κυριάκο Μητσοτάκη στην Ουάσιγκτον, εδώ και λίγες ημέρες, αν θυμάμαι καλά στις 8 Ιανουαρίου. «As for the U.S. Government, we will keep supporting you as a leader in Europe. We’ll keep supporting your prosperity, your security, and your democracy».
Υπάρχουν δεκάδες δηλώσεις περιεχομένου. Σας διάβασα τις πιο σαφείς για να έχουμε εικόνα της αμερικανικής στάσης.
Η Ελληνική Κυβέρνηση, ο Πρωθυπουργός, κ. Μητσοτάκης, παρέλαβε, επίσης, από τον κ. Πομπέο σήμερα, καθόσον εγώ γνωρίζω μια επιστολή την οποία σας την δείχνω. Νομίζω, ότι τώρα όσο συζητάμε την έχει ανακοινώσει ο κ. Πέτσας. Γιατί ο κ. Πέτσας; Γιατί απευθύνεται στον Πρωθυπουργό, άρα την ανακοινώνει ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος. Ο κ. Πομπέο επαναλαμβάνει αυτά τα οποία σας διάβασα προηγουμένως με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο – αν κάνουμε την αφαίρεση- πόσα χρόνια μετά την επιστολή Κίσινγκερ. Λέει στον Πρωθυπουργό, κ. Μητσοτάκη:
Λέει στον πρωθυπουργό Μητσοτάκη: «Όπως ο Πρόεδρος Τραμπ σας είπε όταν ήσασταν μαζί “our relationship is extraordinary. The United States will remain committed to supporting Greece’s prosperity, security and democracy. I spoke to this clearly when you and I were together with Greeks across America. Stating that will keep supporting you as leader in Europe. We will keep supporting your prosperity, your security and your democracy”».
Στη συνέχεια, αναφέρεται στο άρθρο 33 του Καταστατικού Χάρτη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, που λέει ότι όποιος έχει διάφορες οφείλει να τις επιλύσει με ειρηνικά μέσα και αναφέρεται στις διαφορές.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η σχέση της Ελλάδας με τις Ηνωμένες Πολιτείες δεν στρέφεται κατά κάποιου άλλου, δεν στρέφεται κατά της Τουρκίας. Όπως και οι τριμερείς μας σχέσεις και οι διάφορες διμερείς μας σχέσεις δεν στρέφονται κατά της Τουρκίας. Στρέφονται υπέρ της ειρήνης, της ασφάλειας και της σταθερότητας στην περιοχή. Αυτό είναι το πλαίσιο στο οποίο ενεργούμε.
Στο πλαίσιο αυτό, θεωρούμε ότι οι σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι μία από τις ακρογωνιαίες λίθους. Θα ήταν μεγάλη χαρά για μένα όταν, κύριε Πρόεδρε, το πρόγραμμα της Επιτροπής το επιτρέψει, να κάνουμε μία «κλειστή» συζήτηση, σε ό,τι αφορά το γενικότερο σενάριο που υπηρετεί η εξωτερική μας πολιτική.
Όμως, στο πλαίσιο της συζήτησης που σήμερα έχουμε, μίας «ανοιχτής» συζήτησης που καταγράφεται, θα μου επιτρέψετε να σας πω, ότι αυτή η Συμφωνία και η υπερψήφισή της είναι, απολύτως, απαραίτητη για τον δικό μας αμυντικό σχεδιασμό για την ελληνική εξωτερική πολιτική.
Θα ήθελα, λοιπόν, να παρακαλέσω θερμά να μην επιτραπεί σε οποιονδήποτε κομματικό τρόπο θεώρησης των πραγμάτων να επηρεάσει την κρίση σας για τον τρόπο που εσείς θα αντιμετωπίσετε αυτή τη Συμφωνία.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, δυστυχώς, οι καιροί δεν είναι οι πιο ήρεμοι, δεν είναι οι πιο ομαλοί. Αυτό το οποίο είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο για τη χώρα είναι η αρραγέστατη εθνική της ενότητα, η δυνατότητα του πολιτικού της συστήματος να προσλαμβάνει με καθαρό τρόπο, μετά από αυτή τη δεκάχρονη τραγική εμπειρία της οικονομικής κρίσης, την υπαρκτή απειλή για τη χώρα μας και να την αντιμετωπίζει με «όπλο» ακριβώς αυτό, την αδιατάρακτη εθνική μας ομόνοια. Σας ευχαριστώ πολύ.