Αγαπητέ Gordan,

Ευχαριστώ πολύ, χαίρομαι πολύ που σας βλέπω. Επιτρέψτε μου επίσης να χαιρετίσω τη διαδικτυακή παρουσία της Αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και να αναφερθώ στις ευχαριστίες του Gordan για τους παρευρισκόμενους, γιατί αν επιχειρήσω να τις επαναλάβω, είμαι σίγουρος ότι θα ξεχάσω τουλάχιστον τις μισές. Αλλά και πάλι, οφείλω να πω ότι είμαι ευτυχής που βρίσκομαι εδώ σήμερα.

Επιτρέψτε μου μόνο μια προσωπική υποσημείωση, αισθάνομαι σαν στο σπίτι μου, κατάγομαι από την Κέρκυρα, μερικές εκατοντάδες μίλια νότια. Είμαι αρκετά εξοικειωμένος με το περιβάλλον της Αδριατικής και χαίρομαι που βρίσκομαι σε αυτόν τον υπέροχο τόπο, την Πούλα.

Η συζήτηση και ο διάλογος με τους πολίτες της ΕΕ, ιδίως με φοιτητές και τον ακαδημαϊκό κόσμο, για τα βασικά ζητήματα της Ένωσής μας είναι απαραίτητοι για τη διαμόρφωση του κοινού μας μέλλοντος. Και όταν ο Gordan με προσκάλεσε να συνδιοργανώσουμε αυτή τη συζήτηση, άδραξα με χαρά την ευκαιρία να συμμετέχω. Ζήλεψα μάλιστα, τη διοργάνωση μιας παρόμοιας σειράς εκδηλώσεων.

Ξέρετε, πριν από λίγους μήνες, συζητούσα με έναν Επίτροπο για το πώς η Επιτροπή και τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης οραματίζονται να οργανώσουν αυτόν τον διάλογο με την ευρωπαϊκή κοινωνία για το κοινό μας μέλλον. Και μου είπαν ότι έχουν δημιουργήσει μια πλατφόρμα στην οποία οι πολίτες θα μπορούσαν να αλληλοεπιδρούν με τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Είπα λοιπόν, τι ωραία ιδέα. Πόσοι πολίτες, πόσοι άνθρωποι έχουν μπει στην πλατφόρμα και έχουν εκφράσει απόψεις; Και μου είπαν 26.500. Εκείνη την ώρα, μου φάνηκε μια χαρά. Στη συνέχεια, όμως, έθεσα μερικά κρίσιμα ερωτήματα: μπορείτε, σας παρακαλώ, να μου πείτε από πού προέρχονται; Και η απάντηση ήταν απογοητευτική. Πάνω από 20.000 προέρχονταν από τις Βρυξέλλες. Φαινόταν λοιπόν, ότι μέρος αυτού του διαλόγου διεξαγόταν ερήμην της ευρωπαϊκής κοινωνίας.

Λοιπόν, αυτό που διοργανώνεται εδώ σήμερα, Γκόρνταν, αυτό που διοργανώνετε στην Κροατία, νομίζω ότι είναι ακριβώς αυτό που πρέπει να γίνει. Και αν μου επιτρέπετε, θα προτείνω στον Πρωθυπουργό μου, με τον οποίο θα σας επισκεφτούμε σε λίγες μέρες -οπότε θα πρέπει παρεμπιπτόντως να με ξαναδείτε- να σας μιμηθούμε. Οφείλουμε να συζητήσουμε για το κοινό μας σπίτι.

Και οφείλω να πω ότι δεν χρειάζεται κανείς να συζητήσει τις διάφορες πτυχές της ασφάλειας και της άμυνας της Ένωσής μας για να αντιληφθεί τις αυξημένες εντάσεις και τα ζητήματα ασφάλειας που αντιμετωπίζουμε στην περιφέρειά μας, την ευρωπαϊκή μας περιφέρεια. Αρκεί απλώς να παρακολουθήσει τις ειδήσεις, δεν χρειάζεται να κάνει κανείς κάτι περισσότερο.

Το περιβάλλον ασφαλείας μας είναι αυτό ενός στρατηγικού ανταγωνισμού μεταξύ πολλών δυνάμεων, μεταξύ μεγάλων δυνάμεων, αλλά και περιφερειακών δυνάμεων με επιθετική στάση. Και πρέπει επίσης να λάβει κανείς υπόψη την κλιματική αλλαγή, την τρομοκρατία, τις υβριδικές απειλές και άλλα προβλήματα όπως η πανδημία, η οποία ήταν εντελώς αδιανόητη μόλις πριν από τρία χρόνια.

Και επιτρέψτε μου να πω, σε αυτό το εξαιρετικά περίπλοκο περιβάλλον, η ΕΕ, η Ένωσή μας, έχει μία επιλογή: να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη για τη δική της ασφάλεια, την ασφάλεια των κρατών μελών και την ασφάλεια των Ευρωπαίων πολιτών.

Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι τα τελευταία χρόνια, η ΕΕ προσπαθούσε και προσπαθεί να προχωρήσει στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας.

Η Παγκόσμια Στρατηγική της ΕΕ έθεσε ένα υψηλό επίπεδο φιλοδοξίας για τον ρόλο που θέλουμε να έχουμε σε αυτόν τον όλο και πιο περίπλοκο κόσμο. Και έχουμε αναπτύξει νέα εργαλεία ανάλυσης για την αξιολόγηση απειλών και πιθανών κρίσεων.

Μέσω της Μόνιμης Διαρθρωμένης Συνεργασίας, της PESCO, εργαζόμαστε σε ένα ευρύ φάσμα προγραμμάτων για την ανάπτυξη των δυνατοτήτων μας και την προώθηση της στενής συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών. Επιτρέψτε μου να υπογραμμίσω ότι είναι καίριας σημασίας.

Υπάρχουν, επίσης, φιλόδοξα προγράμματα με στόχο, για παράδειγμα, την κατασκευή μιας ευρωπαϊκής κορβέτας, ενός ευρωπαϊκού άρματος μάχης, συστημάτων θαλάσσιας επιτήρησης, στοιχείων κυβερνοασφάλειας που θα αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις.

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας διαθέτει σημαντικό προϋπολογισμό με στόχο την άμεση υποστήριξη της έρευνας και της βιομηχανίας στην Ευρώπη, γεγονός που θα μπορούσε να δημιουργήσει μακροπρόθεσμα οφέλη για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις.

Ένα τεράστιο βήμα, η Στρατηγική Πυξίδα, για την οποία όπως είπε ο Gordan, συζητήσαμε στη Βρέστη μόλις την περασμένη εβδομάδα, θα μπορούσε να οδηγήσει αυτή την προσπάθεια στο επόμενο επίπεδο. Μέσω αυτής της Πυξίδας, έχουμε την ευκαιρία να θέσουμε σαφείς στόχους και συγκεκριμένα αποτελέσματα, προκειμένου να είμαστε σε θέση να δράσουμε σε παγκόσμιο επίπεδο και να διασφαλίσουμε τη δική μας ασφάλεια.

Και υπάρχει η αναγκαιότητα, και είναι υπαρκτή, να παρουσιάσουμε μια ξεκάθαρη στρατηγική προοπτική για τα επόμενα χρόνια.

Το λογικό ερώτημα που μπορεί να τεθεί και στο οποίο αναφέρθηκε πάλι Gordan είναι: το χρειαζόμαστε; Είναι απαραίτητο όλο αυτό; Ή μπορούμε απλώς να το αποφύγουμε και απλώς να προχωρήσουμε όπως είμαστε. Και παρεμπιπτόντως, να εξοικονομήσουμε πολλά χρήματα; Μπορούμε να βασιστούμε στο ΝΑΤΟ; Το ΝΑΤΟ είναι εκεί, οι περισσότερες χώρες της ΕΕ, όχι όλες, είναι κράτη-μέλη του.

Λοιπόν, για εμάς, για την Ελλάδα -και σας δηλώνω ότι αντιμετωπίζουμε πρόβλημα ασφάλειας και μάλιστα μεγάλο- αυτό δεν είναι πραγματικό δίλημμα.

Κατ’ αρχάς, οι εξορθολογισμένες ευρωπαϊκές αμυντικές πρωτοβουλίες ωφελούν εξίσου το ΝΑΤΟ και την ευρωατλαντική συνεργασία. Δεν μιλάμε για δύο ανταγωνιστικούς κόσμους. Και επίσης, καθιστούν την άμυνα υπό την ευρωπαϊκή σκοπιά και τα θέματα ασφάλειας πιο κατανοητά στον μέσο Ευρωπαίο πολίτη. Kαι αν μου επιτρέπεται να πω, στη νεότερη γενιά των Ευρωπαίων.

Δηλαδή, κατά τη γνώμη μας, τη γνώμη της ελληνικής κυβέρνησης, μια ισχυρότερη ευρωπαϊκή άμυνα καθιστά ισχυρό και το ΝΑΤΟ.

Και επίσης, η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί τελικά να παρέχει μία μεγαλύτερη δέσμη εργαλείων προκειμένου να γίνει πάροχος ασφάλειας σε σχέση με το ΝΑΤΟ. Και αν μου επιτρέπετε να πω, η ήπια ισχύς που, όπως είπαμε, η Ευρώπη διαθέτει σε μεγάλο βαθμό, μετράει επίσης ως στοιχείο ασφάλειας.

Σε πολλούς τομείς είμαστε σε θέση να προωθήσουμε την ειρήνη και τη σταθερότητα με σημαντικό τρόπο. Και επίσης, ας μην ξεχνάμε, με πνεύμα ταπεινοφροσύνης, ότι η Ευρώπη είναι μια από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου. Και μπορούμε να αποκτήσουμε μια ισχυρή διπλωματική παρουσία και δραστηριότητα, αν όλοι μας συνεργαστούμε.

Οφείλουμε δε, να αναγνωρίσουμε ότι η Ευρώπη είναι με διαφορά ο μεγαλύτερος πάροχος ανθρωπιστικής και αναπτυξιακής βοήθειας στον κόσμο. Το πόσο επιτυχημένοι είμαστε και πόσο αποτελεσματικά γίνεται αυτό είναι άλλο ζήτημα. Και αν ταξιδέψετε στην Αφρική, θα καταλάβετε για τι πράγμα μιλάω. Αλλά και πάλι, αν λάβουμε υπόψη μόνο τους αριθμούς, είμαστε πολύ μπροστά. Και επιτρέψτε μου να πω, δικαίως.

Διαθέτουμε επίσης, ως Ευρώπη, ένα εντυπωσιακό δίκτυο εταιρικών σχέσεων, το οποίο θα μας βοηθήσει να αναπτύξουμε την πλέον προωθημένη ικανότητα διαχείρισης.

Συνεπώς, εάν όλα αυτά τα πλεονεκτήματα τεθούν σε χρήση, θα μπορούσαν τελικά να καταστήσουν την Ευρωπαϊκή Ένωση έναν ευέλικτο, προσαρμόσιμο και αποτελεσματικό πάροχο ασφάλειας στον 21ο αιώνα και πέραν αυτού, ικανό να δράσει, όπου το ΝΑΤΟ ίσως δεν μπορεί, γιατί έχει την ικανότητα να το κάνει.

Αυτό που απαιτείται, για να καταστήσουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση ισχυρότερη γεωπολιτική δύναμη είναι, κατά την ταπεινή μου γνώμη, πρώτα απ’ όλα η βούληση να το πράξουμε. Η φιλοδοξία να το πράξουμε. Αλλά και η ικανότητα να προσδιορίζουμε τις δικές μας προτεραιότητες, να διαμορφώνουμε τις αποφάσεις μας στο πλαίσιο μιας κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας. Αυτό είναι που θα μπορούσε να καταστήσει τις προσπάθειες ασφάλειας και άμυνας της Ευρώπης εφαρμόσιμες στον σημερινό κόσμο.

Οφείλουμε εντούτοις, να είμαστε ρεαλιστές. Αν θέλουμε να κάνουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση παγκόσμιο δρώντα, πρέπει να ξεκινήσουμε από το εσωτερικό και από τη γειτονιά μας. Χρειαζόμαστε περισσότερη ενότητα και περισσότερη αλληλεγγύη. Πρέπει να λάβουμε ο ένας πολύ σοβαρά υπόψη τα προβλήματα ασφάλειας του άλλου.

Και ο Gordan και εγώ, συμμετέχοντας στο Συμβούλιο Υπουργών, γνωρίζουμε πολύ καλά περιπτώσεις, στις οποίες αυτό δεν συνέβη καθόλου.

Είναι πρόκληση να διασφαλίσουμε την κοινή μας ασφάλεια, και αυτή θα είναι η καθοριστική πτυχή, καθώς κινούμαστε προς αυτό που ελπίζουμε ότι θα είναι η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Διότι, μια πιο ολοκληρωμένη Ευρωπαϊκή Ένωση, θα είναι μια Ευρωπαϊκή Ένωση με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Μια Ευρωπαϊκή Ένωση δε, με περισσότερη αυτοπεποίθηση, θα είναι περισσότερο ασφαλής και ικανή να παρέχει περισσότερη ασφάλεια στη ευρύτερη περιοχή.

Μπροστά στις τεράστιες γεωπολιτικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε, είναι βέβαιο ότι η ευρωπαϊκή φωνή είναι απαραίτητη, όμως, μια ευρωπαϊκή φωνή που θα λαμβάνεται σοβαρά υπόψη από όλους τους δρώντες.

Και επιτρέψτε μου να πω, λυπάμαι, αλλά οφείλω να παραδεχτώ ότι δεν έχουμε φτάσει ακόμη σε αυτό το σημείο.

Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.