Πού αποδίδετε την τόσο μεγάλη διαφορά στον πρώτο γύρο και πώς σχολιάζετε τις «προειδοποιήσεις» του ΣΥΡΙΖΑ για μια παντοδύναμη, ανεξέλεγκτη, κυβέρνηση της ΝΔ την επόμενη ημέρα;

Είναι αλήθεια ότι η μεγάλη διαφορά στις εκλογές της 21ης Μαΐου αποτέλεσε μία έκπληξη. Κυρίως για το ποσοστό του δεύτερου κόμματος. Αποδείχθηκε στην πράξη το αδιέξοδο στο οποίο περιήλθε ο ΣΥΡΙΖΑ, με την αδυναμία να προσαρμοσθεί στα δεδομένα της ομαλότητας μιας μεταμνημονιακής Ελλάδας. Το συγκεκριμένο αποτέλεσμα αποτελεί και μία ψήφο εμπιστοσύνης στη διαχειριστική επάρκεια και στην ευρωπαϊκή σοβαρότητα που εξέπεμψε η χώρα μας διεθνώς, παρά τις πρωτοφανείς προκλήσεις που είχε να αντιμετωπίσει. Αλλά και η στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ ενόψει της σημερινής κάλπης, να επενδύει κυρίαρχα στην άρνηση έναντι της “παντοκρατορίας” της Νέας Δημοκρατίας και όχι σε μια δική του θετική πρόταση για τη χώρα, εκτιμώ ότι είναι επίσης άστοχη. Το κόμμα μας ζητά καθαρά εντολή διακυβέρνησης για να εφαρμόσει το πρόγραμμά του. Δε ζητά “λευκή επιταγή”. Προφανώς θα συνεχίσει να λογοδοτεί στη Βουλή των Ελλήνων και στον ελληνικό λαό.

Ακρίβεια, χαμηλοί μισθοί, τσουχτερά ενοίκια. Τρια θέματα που «καίνε» τους πολίτες. Ο λαός θα ήθελε να ακούσει από ένα μετρημένο στέλεχος, από τον πρώτο σε σταυρούς βουλευτή, ρεαλιστικές προτάσεις επ’ αυτών των ζητημάτων.

Κυρία Τσαμούρη, πρόκειται πράγματι για τρία σημαντικά ζητήματα, έστω και αν τα αίτιά τους δεν σχετίζονται άμεσα με τη διακυβέρνηση της χώρας από τη ΝΔ. Η ακρίβεια είναι αποτέλεσμα μιας εξωγενούς κυρίως κρίσης, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και τον covid-19. Δημιουργήθηκαν πληθωριστικές πιέσεις οι οποίες θα πρέπει να αντιμετωπισθούν και από τη νέα Κυβέρνηση, καθώς “ροκανίζουν” το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών. Οι χαμηλοί μισθοί είναι αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων, αλλά ας μην ξεχνάμε τη σημαντική και πέραν των προβλέψεων αύξηση του κατώτατου μισθού από την κυβέρνηση της ΝΔ, τη μείωση της ανεργίας, όπως και την έμφαση που δίνει ο ίδιος ο κ. Μητσοτάκης στην αύξηση των μισθών στον ιδιωτικό τομέα, για την νέα τετραετία. Τα ενοίκια είναι ένα σημαντικό πρόβλημα, καθώς είναι προφανές ότι η μεγάλη αύξηση των βραχυχρόνιων μισθώσεων είχε όπως παντού και “παρενέργειες”. Κατανοώ ότι δεν αρκούν οι εξηγήσεις. Οφείλουμε να λάβουμε συγκεκριμένα μέτρα για την καταπολέμηση της κερδοσκοπίας, όπως οφείλουμε να υπηρετήσουμε ένα αναπτυξιακό μοντέλο που θα επιτρέψει αύξηση των μισθών. Η καθιέρωση κινήτρων για την κατοικία στο ευρύτερο κέντρο της Αθήνας είναι ίσως ένα θέμα. Πέρα από την κυβέρνηση, εξυπακούεται ότι θα πρέπει να κάνουν τη δουλειά τους και τα αρμόδια εποπτικά όργανα του κρατικού μηχανισμού. Η ΝΔ, η οποία είναι ένα μεγάλο λαϊκό κόμμα, οφείλει να αποδείξει και στη νέα τετραετία ότι “δεν αφήνει κανέναν πίσω”. Είμαι βέβαιος ότι θα το πράξει.

Υγεία: Λόγω της υποστελέχωσης του ΕΣΥ, συνάνθρωποί μας ξεψυχούν πριν φτάσει το ασθενοφόρο. Πώς θα λυθούν αυτές οι χρόνιες παθογένειες;

Όπως έχει αναγνωρίσει και ο κ. Μητσοτάκης, οι πολίτες έχουν δίκιο να αγωνιούν για την κατάσταση του ΕΣΥ και να ζητούν δραστικές παρεμβάσεις. Στο ζήτημα της στελέχωσης έχουν γίνει ήδη σημαντικές κινήσεις. Αποτελεί δέσμευση η ενίσχυση του προσωπικού με 10.000 προσλήψεις γιατρών και νοσηλευτών. Παράλληλα, όμως, θα πρέπει να γίνουν και όλες εκείνες οι κινήσεις που θα επιτρέψουν μια συνολική αναβάθμιση του ΕΣΥ, κόντρα στις έωλες κατηγορίες της αντιπολίτευσης περί δήθεν “ιδιωτικοποίησης της υγείας”. Δεν είναι ορθή η δαιμονοποίηση του ιδιωτικού τομέα, όμως, δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει αυτό που μας δίδαξε η κρίση της πανδημίας. Η εποχή του βαθέος αντικρατισμού και της αποθέωσης των αποκρατικοποιήσεων έχει παρέλθει. Το κράτος είναι το εργαλείο της κοινωνικής συνοχής και στην κρίση του κορωνοϊού ήταν κυριολεκτικά το εργαλείο της ύπαρξης της κοινωνίας.

Ως υπουργός εξωτερικών συνάψετε συμφωνίες με χώρες που επί χρόνια δεν είχαμε καταφέρει να πετύχουμε σύγκλιση. Με το χέρι στην καρδιά, θα θέλατε να «κλείσετε» και το κεφάλαιο Τουρκία, ώστε να λυθεί η διαφορά μας;

Κυρία Τσαμούρη, σας ευχαριστώ για τη διαπίστωση σχετικά με τις συμφωνίες, αλλά ειλικρινά δεν πρόκειται για “προσωπικό” ζήτημα και εξυπακούεται βεβαίως ότι δεν δικαιούμαι να “αυτοπροταθώ” για οποιαδήποτε θέση στο νέο κυβερνητικό σχήμα. Μόνον ότε και εάν ερωτηθώ από τον Πρωθυπουργό, δικαιούμαι να τοποθετηθώ. Ανεξαρτήτως προσώπων πάντως, είμαι βέβαιος ότι αξίζει να εξαντλήσουμε τις πιθανότητες να αξιοποιηθεί το παράθυρο ευκαιρίας που άνοιξε μετά την επίσκεψή μου στις σεισμόπληκτες περιοχές της Τουρκίας. Στην κατεύθυνση της επίλυσης της διαφοράς μας εκτιμώ ότι θα κινηθεί ο νέος Υπουργός Εξωτερικών της χώρας μας, όποιος και αν είναι αυτός. Όπως είναι απαραίτητο, επίσης, να μην εγκαταλειφθεί η πέραν του ορίζοντος εξωτερική πολιτική. Δεν είναι επουσιώδης, αλλά αναγκαία.

Λέτε συχνά ότι «στόχος δεν είναι να αποκλείσουμε την Τουρκία από τη θάλασσα». Τι εννοείτε και πώς αυτό συμβαδίζει με τις εθνικές κόκκινες γραμμές;
Αυτό είναι ένα επιχείρημα της Τουρκίας, ότι δήθεν η Ελλάδα σχεδιάζει τον αποκλεισμό της από τη θάλασσα, κάτι το οποίο δεν ισχύει. Oφείλουμε να το καταστήσουμε σαφές σε διεθνές επίπεδο, ώστε να μην υπάρχουν παρανοήσεις για τις προθέσεις μας και να καθίσταται αντικείμενο προπαγάνδας εις βάρος μας. Προϋπόθεση για επίλυση της διαφοράς μας είναι να αποδεχτεί η Τουρκία το πλαίσιο της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), η οποία αναγνωρίζει το δικαίωμα επέκτασης μέχρι τα 12 ναυτικά μίλια, όπως ήδη έχουμε πράξει στο Ιόνιο και έχει πράξει η Τουρκία στη Μαύρη Θάλασσα. Φυσικά, αυτό σημαίνει ότι αίρεται αυτομάτως το casus belli. Αν γίνει αποδεκτό αυτό, θα βρεθεί τεχνική λύση, ώστε να μην υπάρχει ζήτημα “αποκλεισμού” της Τουρκίας, όπως υποστηρίζει η Άγκυρα. Αλλά αν δεν γίνει αποδεκτό, δεν μπορεί να δημιουργηθεί βάση συζήτησης. Το κυρίαρχο ερώτημα είναι, όπως και στο ζήτημα της επίλυσης της μοναδικής διαφοράς μας -οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ- αν η Τουρκία θέλει την επαναπροσέγγιση με την Ε.Ε. και τη Δύση και αναζητά πραγματικά λύσεις με την Ελλάδα. Στην περίπτωση αυτή, επαναλαμβάνω ότι μπορεί να επιτευχθεί προσέγγιση. Αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει με μια Τουρκία που θα επιζητά κυριαρχία επί του μισού Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου. “Overload” δεν μπορεί να γίνει ανεκτό στην Ανατολική Μεσόγειο.

Τουρκία, Αλβανία, Κόσοβο. Αυτές θα είναι –καθώς φαίνεται- οι «καυτές πατάτες» που θα έχει στα χέρια του ο επόμενος υπουργός εξωτερικών. Αν ο Κ.Μητσοτάκης σας πρότεινε να αναλάβετε ξανά τη θέση, θα είχατε το κουράγιο και το θάρρος να διαχειριστείτε αυτά τα τρία μέτωπα;

Ο νέος Υπουργός Εξωτερικών παραλαμβάνει μία κατάσταση σαφώς καλύτερη στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής σε σύγκριση με τέσσερα χρόνια πριν. Με διευρυμένες συμμαχίες, με αναβαθμισμένο τον ρόλο μας στην περιοχή και πέραν αυτής. Βεβαίως, εξακολουθούν να υπάρχουν μεγάλες προκλήσεις στην γειτονιά μας. Να σας υπενθυμίσω ότι η Ελλάδα έπαψε να ασκεί μία αποκλειστικά “τουρκοκεντρική” πολιτική, ενώ στα Δυτικά Βαλκάνια αναγνωρίζεται από όλους πλέον ως σταθεροποιητικός παράγοντας και ως “γέφυρα” των συγκεκριμένων κρατών με την ΕΕ. Η ευρωπαϊκή τους προοπτική όμως συνεπάγεται συγκεκριμένες υποχρεώσεις (Κράτος Δικαίου). Θα πρέπει συνεπώς να αποδείξουν στην πράξη όλα τα κράτη ότι ενστερνίζονται τις συγκεκριμένες αξίες. Διαφορετικά δεν έχει νόημα να συζητάμε για “ευρωπαϊκή προοπτική”, παρότι η Ελλάδα είναι υπέρμαχός της.

Το πολύνεκρο ναυάγιο στην Πύλο μας συγκλόνισε όλους. Πώς λύνεται το πρόβλημα; Αρκούν οι φράχτες και η βραδυκίνητη ευρωπαϊκή συνδρομή;

Όντως, το περιστατικό στα ανοιχτά της Πύλου μας συγκλόνισε και πρέπει να συνεχίσει να μας συγκλονίζει. Οι φράχτες δημιουργήθηκαν σε συγκεκριμένα σημεία, υπό τον φόβο της εργαλειοποίησης του μεταναστευτικού στον Έβρο. Προφανώς δεν αρκούν για την εξάλειψη ενός φαινομένου με βαθύτερα αίτια. Οφείλουμε ως Ε.Ε. να βοηθήσουμε μ’ όποιον τρόπο μπορούμε, αλλά και με συγκεκριμένες ρήτρες υλοποίησης, την ανάπτυξη των κρατών, ιδίως της υποσαχάριας Αφρικής, ώστε να καταπολεμήσουμε τα αίτια του φαινομένου. Όπως οφείλουμε ως Ε.Ε. να προβούμε σε αλλαγή το συντομότερο δυνατόν των κανονισμών που επιβαρύνουν λίγες χώρες. Πρέπει σε συνεργασία με άλλες χώρες και περιφερειακούς οργανισμούς να δημιουργήσουμε μηχανισμούς πέραν των συνόρων και της ηπείρους μας για τον εντοπισμό των διακινητών, οι οποίοι, με μοναδικό σκοπό το κέρδος δε διστάζουν να οδηγούν στον θάνατο συνανθρώπους μας.

Ποιά ήταν η πιο συγκινητική και ποιά η πιο δύσκολη στιγμή που βιώσατε κατά τη θητεία σας;

Η πιο συγκινητική στιγμή ήταν όταν πήγα στην Αίγυπτο (Αύγουστος του 2020) και καταλήξαμε σε συμφωνία για την οριοθέτηση της ΑΟΖ. Πήγα στο Κάιρο υπό συνθήκες απόλυτης μυστικότητας και μόνο όταν καταλήξαμε σε συμφωνία -που δεν ήταν εκ των προτέρων βέβαιο- ανακοινώθηκε ότι βρισκόμουν εκεί, όπως και ο λόγος της μετάβασής μου. Η πιο δύσκολη στιγμή, εκτός φυσικά από την περίοδο του Ορούτς Ρέις, όταν φτάσαμε στα πρόθυρα σύρραξης με την Τουρκία, ήταν με την αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν (2021). Οι ελάχιστοι Έλληνες υπήκοοι απεγκλωβίστηκαν γρήγορα, αλλά η Ελλάδα έπρεπε να κάνει το ηθικό της χρέος και απέναντι σε όσους εργάσθηκαν στην αποστολή των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων (Ελληνική Δύναμη Αφγανιστάν) και των οικογενειών τους. Η απόφαση μετάβασης μεταγωγικού αεροσκάφους και ομάδας των Ειδικών Δυνάμεων σε συνεννόηση με το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης και το ΓΕΕΘΑ – έστω και αν δεν επέστρεψαν με το συγκεκριμένο αεροσκάφος οι εγκλωβισμένοι λόγω της τρομοκρατικής επίθεσης στο αεροδρόμιο της Καμπούλ – δεν ήταν εύκολη. Ούτε η απόφαση για τον απεγκλωβισμό Ελλήνων από το Σουδάν το Πάσχα ήταν εύκολη, αλλά και εκεί ευτυχώς υπήρξε αίσια κατάληξη.