ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μπορεί να παγώσει το φλερτ των Αμερικανών με τους Τούρκους και μαζί μια νέα αγορά F-16 από την Άγκυρα; Έχει ενισχυθεί γεωπολιτικά η Τουρκία;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Κύριε Σιαδήμα, όπως ήδη έχω υπογραμμίσει, στο πλαίσιο της επίσκεψής μου στην Ουάσιγκτον, είχα την ευκαιρία να ενημερώσω ενδελεχώς τον Αμερικανό ομόλογό μου, τον κύριο Μπλίνκεν, για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή η Ελλάδα στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.

Συγκεκριμένα, αναφέρθηκα στην έξαρση της τουρκικής παραβατικής συμπεριφοράς. Και αυτό σε μια ιστορική συγκυρία κατά την οποία το ΝΑΤΟ πρέπει να συνιστά περισσότερο από ποτέ άλλοτε μία αδιάσπαστη Συμμαχία.

Ο κύριος Μπλίνκεν ενημερώθηκε για τις τουρκικές προκλήσεις, για τις υπερπτήσεις πάνω από το ελληνικό έδαφος και ιδιαίτερα σε κατοικημένες περιοχές. Παρουσίασα στον συνομιλητή μου αδιάσειστα τεκμήρια της τουρκικής παραβατικότητας, με χάρτες που απεικονίζουν ξεκάθαρα τι συμβαίνει στο Αιγαίο, αλλά και στην Ανατολική Μεσόγειο. Και όπως λένε, μια εικόνα αξίζει χίλιες λέξεις.

Στην προκειμένη περίπτωση, αναφορικά με τις υπερπτήσεις σε διάστημα μίας ημέρας, μια απεικόνιση αξίζει 42 χιλιάδες λέξεις. Βεβαίως, αναφέρθηκα επίσης στο casus belli, καθώς και στο παράνομο και ανυπόστατο «τουρκολιβυκό μνημόνιο». Στο ίδιο πλαίσιο, προβλήθηκε εκ νέου η πάγια θέση της Ελλάδας για προώθηση των διμερών σχέσεων στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και ιδιαίτερα του Δικαίου της Θάλασσας, αρχές τις οποίες ασπάζονται πλήρως οι ΗΠΑ.

Η χώρα μας λειτουργεί επί τη βάσει αδιαπραγμάτευτων αρχών και αξιών, εδραιώνοντας τη θέση της όχι μόνο απέναντι στις ΗΠΑ, αλλά και σε ολόκληρη τη διεθνή κοινότητα ως ένας αξιόπιστος σύμμαχος ο οποίος σέβεται και εφαρμόζει τους νόμους και τους κανόνες της διεθνούς τάξης.

Σε αντίθεση με την Τουρκία, η οποία συνιστά έναν μη φερέγγυο εταίρο με παράλογες αξιώσεις και δεν διστάζει ενίοτε να παραβεί κανόνες αποκλειστικά προς ίδιον όφελος. Αυτό νομίζω ότι πλέον έχει καταστεί σαφές στην αμερικανική ηγεσία, αλλά και ολόκληρη την πολιτική σκηνή των ΗΠΑ.

Η Ελλάδα αποτελεί μέρος της λύσης και όχι του προβλήματος, σε αντίθεση με τη γείτονα η οποία με τις αναθεωρητικές της τάσεις και την επαμφοτερίζουσα στάση της εντός του ΝΑΤΟ προκαλεί όχι μόνο τη χώρα μας, αλλά την ίδια την ενότητα και το μέλλον της Συμμαχίας.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πώς θα αντιδράσουν οι Τούρκοι μετά το ταξίδι του Έλληνα πρωθυπουργού στις ΗΠΑ; Μπορεί να συνεχίσουν τις προκλήσεις; Ανησυχείτε μήπως έχουμε θερμό καλοκαίρι;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όπως προανέφερα, η Τουρκία συνιστά έναν «ιδιόρρυθμο» εταίρο εντός του ΝΑΤΟ. Δυστυχώς, η έξαρση της τουρκικής παραβατικότητας έναντι της χώρας μας εντάσσεται στο γενικότερο κλίμα αναθεωρητισμού που συνιστά αυτήν τη στιγμή βασικό συστατικό της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας.

Θέτει σε κίνδυνο όχι μόνο την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά την ίδια τη φύση της διεθνούς έννομης τάξης.

Από την πλευρά μας, έχουμε καταστήσει σαφές ότι το πρόβλημα με την Τουρκία δεν αφορά αποκλειστικά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αλλά πρωτίστως τον τρόπο με τον οποίο μια αναθεωρητική δύναμη ορθώνει τις μονομερείς αξιώσεις της έναντι εταίρων και συμμάχων της, καταστρατηγώντας βασικές αρχές του Διεθνούς Δικαίου.

Παράλληλα, έχω τονίσει επανειλημμένα ότι η στάση μας πηγάζει από αρχές. Δεν στρέφεται εναντίον της τουρκικής κοινωνίας, μεγάλο μέρος της οποίας προσβλέπει σε ένα ευρωπαϊκό μέλλον. Και ασπάζεται τις ευρωπαϊκές αξίες. Ευελπιστούμε ότι η Τουρκία θα ασπαστεί, μία μέρα, τις αξίες αυτές.

Πάντως, η Ελλάδα βρίσκεται σε διαρκή επαγρύπνηση, ενισχύει συμμαχίες και συνέργειες, ενώ παράλληλα επιβεβαιώνει τον διαχρονικό ρόλο της ως παράγοντα σταθερότητας και ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Στην Ουάσιγκτον θέσατε το θέμα των υπερπτήσεων και την τουρκική προκλητικότητα ενώ ο πρωθυπουργός παρουσίασε και τον τουρκικό χάρτη με την «Γαλάζια Πατρίδα». Υπάρχουν δεσμεύσεις από την αμερικανική πλευρά;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όπως ανέφερα, ενημέρωσα ενδελεχώς τον Αμερικανό ομόλογό μου για το σύνολο των τουρκικών προκλητικών ενεργειών.

Η συνάντηση μας, η δεύτερη σε διάστημα λίγων μηνών, κάτι που υποδηλώνει και την σχέση που έχει αναπτυχθεί, έγινε σε εξαιρετικό κλίμα και είμαστε ικανοποιημένοι από τα αποτελέσματα της. Θα μου επιτρέψετε, όμως, να επισημάνω ότι δεν εναπόκειται σε μένα, να αναφερθώ στην στάση των Ηνωμένων Πολιτειών για οποιοδήποτε ζήτημα.

Ωστόσο η θέση των Ηνωμένων Πολιτειών σε ό,τι αφορά την τουρκική προκλητικότητα και την παραβίαση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων είναι δεδομένη.

Έχουν υπάρξει αρκετές δημόσιες τοποθετήσεις επί του ζητήματος αυτού από την αμερικανική πλευρά.

Να αναφερθώ επιγραμματικά στην Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας και στις σχετικές επιστολές των Αμερικανών ΥΠΕΞ Πομπέο και Μπλίνκεν.

Να προσθέσω επίσης ότι η ανταπόκριση που επεφύλαξε το Κογκρέσο στον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη μιλάει από μόνη της.

Ήταν μια μοναδική στιγμή στην νεότερη Ελληνική ιστορία, και ιδιαίτερα για όσους είχαμε την τύχη να την παρακολουθήσουμε διά ζώσης, μια συγκινητική εμπειρία, που υποδηλώνει το επίπεδο των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών.

Κύριε Σιαδήμα, τις σχέσεις της Ελλάδας με τις Ηνωμένες Πολιτείες δεν πρέπει να τις βλέπουμε υπό το πρίσμα μιας «τουρκο-κεντρικής προσέγγισης», γιατί τότε αφήνουμε το δέντρο να μας καλύψει το δάσος.

Οι σχέσεις αυτές έχουν την δική τους δυναμική και εάν αυτό ευχαριστεί την τουρκική πλευρά ή όχι είναι κάτι το οποίο δεν μας αφορά.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τι επιδιώκει ο Ερντογάν με το βέτο για την ένταξη του ΝΑΤΟ της Φινλανδίας και της Σουηδίας;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Κύριε Σιαδήμα, δεν υπάγεται στις αρμοδιότητές μου αλλά και δεν είναι στις προθέσεις μου να ερμηνεύω τις επιδιώξεις και στοχεύσεις της γείτονος. Κάθε κράτος έχει το δικαίωμα να επιλέξει τον δικό του δρόμο. Εκείνο που θέλω να υπογραμμίσω είναι ότι εμείς στηρίζουμε ένθερμα αυτήν την κυρίαρχη απόφαση της Σουηδίας και της Φινλανδίας. Οι χώρες αυτές έχουν κάνει την επιλογή τους, μέσα από τις προσήκουσες δημοκρατικές διαδικασίες. Πρόκειται για απάντηση στην ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και στην απειλή εις βάρος της ασφάλειάς τους. Και κατ’επέκταση εις βάρος της ευρωπαϊκής ασφάλειας.

Γιατί, να μην το λησμονούμε, πρόκειται για δύο χώρες εταίρους της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, βαθιά δημοκρατικές, που σέβονται τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου. Η συμμετοχή της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ θα μας ενδυναμώσει και θα αυξήσει την κοινή μας ασφάλεια.

Παράλληλα θα ενισχύσει την ομάδα των δημοκρατικών χωρών εντός του ΝΑΤΟ που σέβονται το Διεθνές Δίκαιο και καταδικάζουν την απειλή ή χρήση βίας. Ομάδα στην οποία ανήκει η συντριπτική πλειοψηφία των Συμμάχων, δυστυχώς με μία εξαίρεση.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η πτώση της Μαριούπολης αλλάζει τα δεδομένα. Συμφωνείτε με τις εκτιμήσεις διεθνών αναλυτών ότι αν η Ρωσία καταλάβει το νότιο τμήμα της Ουκρανίας θα τελειώσει και ο πόλεμος;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Νομίζω ότι δεν θα ήταν ένδειξη σύνεσης να κάνει κάποιος προβλέψεις για την διάρκεια και την έκβαση του πολέμου με βάση τις όποιες μεταβολές επί του πεδίου, όσο σημαντικές και αν μοιάζουν αυτές.

Για να τελειώσει ο πόλεμος θα πρέπει να υπάρξει μία βιώσιμη λύση και αυτή δεν μπορεί να στηριχτεί σε λογικές στρατιωτικών τετελεσμένων, που ήταν χαρακτηριστικές για άλλες περιόδους της ανθρώπινης ιστορίας.

Διαρκής και βιώσιμη λύση μπορεί να είναι μόνο μία διπλωματική λύση, που θα αποτελεί προϊόν διαλόγου και θα σέβεται τις βασικές αρχές του Διεθνούς Δικαίου και βεβαίως θα μπορεί να γίνει αποδεκτή από την ουκρανική πλευρά. Δυστυχώς, όμως, φαίνεται ότι βρισκόμαστε ακόμα μακριά από μια τέτοια εξέλιξη. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι ακόμα και για μια σύγκρουση διαρκείας, με όποιες επιπτώσεις θα έχει αυτή τόσο στην ίδια την Ουκρανία, όσο και στην Ευρώπη γενικότερα.

Και θα μου επιτρέψετε να προσθέσω κάτι ακόμα. Όπως προανέφερα, η στάση της Ελλάδας, είναι στάση αρχής. Δεν στρέφεται εναντίον της ρωσικής κοινωνίας. Κοινωνίας που ανέδειξε ορισμένους από τους μεγαλύτερους συγγραφείς, ποιητές, και συνθέτες. Ένας εκ των οποίων, κατά πολλούς ο μεγαλύτερος Ρώσος ποιητής, ο Πούσκιν, ήταν ένθερμος υποστηρικτής της Ελληνικής Επανάστασης και είχε συμμετάσχει σε συνάντηση της Φιλικής Εταιρίας, στην ιστορική έδρα της, στην Οδησσό.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Συζητήσατε και για τα ενεργειακά. Μπορεί η χώρα μας να γίνει κόμβος μεταφοράς φυσικού αερίου προς την υπόλοιπη Ευρώπη;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Η χώρα μας, κύριε Σιαδήμα, δεν έχει απλά τη δυνατότητα να γίνει περιφερειακός ενεργειακός κόμβος. Εργάζεται συστηματικά και, θα μου επιτρέψετε να πω, αποτελεσματικά προς αυτή την κατεύθυνση, μέσα από ένα πλέγμα στρατηγικών υποδομών που είτε έχουν κατασκευαστεί, είτε κατασκευάζονται. Πολλές φορές σε συνεργασία με άλλες χώρες της περιοχής, στη βάση πάντα των αρχών του Διεθνούς Δικαίου. Θα μπορούσα εδώ να αναφέρω ενδεικτικά τον σταθμό υγροποιημένου αερίου στη Ρεβυθούσα, τον πλωτό τερματικό σταθμό στην Αλεξανδρούπολη με τη συμμετοχή γειτονικών μας χωρών όπως η Βουλγαρία, η Σερβία και η Βόρεια Μακεδονία, την κατασκευή του οποίου εγκαινίασε πρόσφατα ο Πρωθυπουργός, τον αγωγό TAP, τους διασυνδετήριους αγωγούς φυσικού αερίου με την Βουλγαρία (IGB) και τη Βόρεια Μακεδονία, τον αγωγό East-Med, τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ (Euro-Asia interconnector) και Ελλάδας-Αιγύπτου (Euro-Africa Interconnector).

Πρόκειται για έργα που αναβαθμίζουν καθοριστικά το γεωπολιτικό αποτύπωμα και τον ρόλο της Ελλάδας. Ιδιαίτερα στο πλαίσιο της επιτακτικής ανάγκης για ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία. Και αυτό ήταν κάτι που αναγνωρίστηκε από τον Αμερικανό ομόλογό μου, Άντονι Μπλίνκεν, στη συνάντηση που είχαμε στην Ουάσιγκτον, όπου τα ζητήματα της ενέργειας συζητήθηκαν διεξοδικά.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκαθάρισε στον Λευκό Οίκο πως δεν πρόκειται να δεχθεί δυο ξεχωριστά κράτη για την λύση του Κυπριακού με τον Τζο Μπάιντεν μάλιστα να χειροκροτεί. Υπάρχουν εξελίξεις;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα μου επιτρέψετε να προσθέσω ότι ο Πρωθυπουργός αναφέρθηκε στο πλαίσιο λύσης του Κυπριακού και στην ομιλία του ενώπιον του Αμερικανικού Κογκρέσου. Αναφορά, η οποία έγινε δεκτή με χειροκροτήματα. Τη λεγόμενη λύση των δύο κρατών, η οποία είναι εκτός του πλαισίου των σχετικών αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας, δεν την απορρίπτουμε μόνο εμείς οι Έλληνες. Την απορρίπτει κατηγορηματικά το σύνολο της διεθνούς κοινότητας. Μάλιστα, η εκπρόσωπος του ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών πριν από λίγες ημέρες επανέλαβε ξεκάθαρα ότι η στάση της χώρας της δεν έχει αλλάξει, παρά τις διάφορες, αστήρικτες, όπως φάνηκε, φημολογίες.

Όσον αφορά τις πιθανές εξελίξεις, δυστυχώς υπάρχουν, αλλά, για μια ακόμα φορά, η Τουρκία και η τουρκοκυπριακή κοινότητα κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση, ενώ υπάρχουν ενδείξεις ότι ξεκίνησαν εκ νέου εργασίες στα Βαρώσια. Εφόσον επιβεβαιωθεί, η εξέλιξη αυτή απομακρύνει ακόμα περισσότερο την προοπτική μιας δίκαιης και βιώσιμης λύσης και βεβαίως αποτελεί σαφή παραβίαση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας 550 και 789.