Πρόεδρος της Τουρκίας ο Ερντογάν. Τι σημαίνει αυτό για ελληνοτουρκικά και Κυπριακό; Η ηρεμία μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας θα συνεχιστεί;
Κυρία Φωτάκη, όπως είχα επισημάνει και πριν τις εκλογές, μετά τους σεισμούς στην Τουρκία και την επίσκεψή μου εκεί, η οποία λειτούργησε ως μια αφορμή επανεκκίνησης στις διμερείς μας σχέσεις, άνοιξε ένα παράθυρο ευκαιρίας. Η βελτίωση στις σχέσεις μας σημειώθηκε όχι μόνο σε επίπεδο κλίματος, αλλά και στην πράξη, με τη ραγδαία μείωση των προκλήσεων στο Αιγαίο. Δυνητικά, αυτή η αλλαγή κλίματος θα μπορούσε να οδηγήσει και σε μια προσπάθεια επίλυσης της μοναδικής διαφοράς μας: Την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Βεβαίως, δεν είναι εύκολο ένα τέτοιο εγχείρημα, ούτε θα έδινα τις περισσότερες πιθανότητες στο να επιτύχει. Αλλά πραγματικά πιστεύω ότι αν ακολουθηθούν οι αρχές του Διεθνούς Δικαίου και του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, μπορεί να επιλυθεί η διαφορά. Αυτό έγινε και με την Ιταλία και με την Αίγυπτο και με την Αλβανία. Αλλαγή υποδείγματος χρειάζεται στη γειτονική μας χώρα και κατανόηση από την πλευρά της ότι είναι απολύτως προς το συμφέρον της μια ριζική αλλαγή της στάσης της έναντι της Ελλάδας, όπως βεβαίως είναι και προς το δικό μας συμφέρον. Είναι ευνόητο παράλληλα, ότι όπως δεν ήμασταν αφελείς πριν τις εκλογές στην Τουρκία, για τις σχέσεις μας μαζί της, έτσι δεν πρέπει να είμαστε και τώρα. Οφείλουμε να είμαστε έτοιμοι τόσο για το καλύτερο όσο και για το χειρότερο σενάριο.
Πόλεμος στην Ουκρανία. Τι έφερε στην ελληνική εξωτερική πολιτική, στην ενεργειακή πολιτική, τι μομέντουμ δημιούργησε; Τι σημαίνει για τις γεωπολιτικές εξελίξεις και πώς τοποθετεί την Ελλάδα στο χάρτη;
Κατ’ αρχάς, το κύριο μέλημα της Ελλάδας ήταν, από την πρώτη στιγμή, να μην αλλάξει η οπτική με την οποία αντιμετώπιζαν τις εξελίξεις στην περιοχή μας οι Σύμμαχοι και εταίροι μας και να μην μπουν στον πειρασμό των “ανταλλαγμάτων” σε γειτονική μας χώρα. Αυτό, όπως γνωρίζετε, σε πείσμα καταστροφολογικών προβλέψεων, επιτεύχθηκε. Και όχι απλώς επιτεύχθηκε, αλλά η Ελλάδα κατάφερε, σε συνδυασμό με την αυτονόητη συμπαράσταση στην Ουκρανία και την καταδίκη της ρωσικής εισβολής, να προβάλλει σε διεθνές επίπεδο το κίνδυνο που συνιστά ο αναθεωρητισμός εν γένει. Το αποτέλεσμα ήταν τελικά να αναβαθμίσει τον δικό της ρόλο στην ευρύτερη περιοχή, αξιοποιώντας την ενδυνάμωση των σχέσεών της με τους Συμμάχους, σε περιοχές – κλειδιά για την εθνική μας ασφάλεια, όπως η Αλεξανδρούπολη, χάρη και στην προνοητικότητα που επιδείξαμε εγκαίρως. Αλλά και στην ενεργειακή πολιτική, παρά τα προβλήματα που αρχικά υπήρξαν, ο ρόλος της Ελλάδας αναβαθμίστηκε με τις κινήσεις που έγιναν στους τομείς των σταθμών αποθήκευσης υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), των ηλεκτρικών δικτύων και των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Όσο πάντως η κατάσταση επί του πεδίου στην Ουκρανία παραμένει περίπλοκη, όπως αποδεικνύεται και από τις τελευταίες εξελίξεις, απαιτείται απόλυτη εγρήγορση από πλευράς μας, σε όλα τα επίπεδα.
Φυλάκιση Μπελέρη στην Αλβανία. Ο δήμαρχος – πλέον – Χειμάρρας παραμένει κρατούμενος. Τι σημαίνει αυτό για τις σχέσεις Ελλάδας – Αλβανίας και τι απαντάτε στις επικρίσεις για την πολιτική της κυβέρνησης Μητσοτάκη απέναντι στο Ράμα, κάνοντας λόγο για “επικοινωνιακές φιέστες” αντί ουσίας; Σας προβλημάτισε ότι η συμφωνία για προσφυγή στη Χάγη επί της αρχής υπήρξε αλλά το συνυποσχετικό παραμένει σε εκκρεμότητα;
Δεν ενθυμούμαι η συντριπτικά μεγάλη πλειοψηφία των πολιτικών δυνάμεων να είχε εκφράσει την παραμικρή αντίρρηση στις εκδηλώσεις που έγιναν. “Μετά Χριστόν προφήτες” θα υπάρχουν πάντα, αλλά σίγουρα δεν διεκδικώ τέτοια ιδιότητα για τον εαυτό μου. Όσον αφορά το ζήτημα Μπελέρη, όσο περνούν οι ημέρες επιβεβαιώνεται πλήρως αυτό που ο ίδιος ο Πρωθυπουργός Ράμα είχε πει, ότι η σύλληψή του εκλεγμένου πλέον δημάρχου χωρίς αδιάσειστες αποδείξεις, συνιστά σκάνδαλο. Είναι ώρα η Αλβανία να πράξει τα δέοντα, ώστε να μην υπάρξει ανεπανόρθωτη βλάβη στις σχέσεις της με την Ελλάδα, όπως στην ενταξιακή της πορεία στην ΕΕ. Η ευθύνη από μία τέτοια δυσμενή εξέλιξη θα βαρύνει απολύτως την αλβανική πλευρά. Όσον αφορά το συνυποσχετικό, έχει σημειωθεί πρόοδος. Το ότι επί της αρχής συμφώνησε η Αλβανία είναι σημαντικό από μόνο του, καθώς αποδέχεται ότι κανόνας επίλυσης των διαφορών είναι το Διεθνές Δίκαιο και το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, με ό,τι θετικό αυτό συνεπάγεται.
Τι σημαίνει η πρωτιά σας σε σταυρούς στο Νότιο Τομέα και πανελλαδικά; Σας δίνει τη δύναμη να διεκδικήσετε συγκεκριμένη θέση, να «ράψετε» εσείς το κουστούμι σας; Ήταν επιβράβευση και για τους χειρισμούς σας ως ΥΠΕΞ στη μακρά κρίση των ελληνοτουρκικών;
Κυρία Φωτάκη, δεν είναι προτεραιότητά μου να… ράψω ακόμα ένα κοστούμι, όπως λέτε. Προέχει το αποτέλεσμα των εκλογών στις 25 Ιουνίου, όπως εξήγησα παραπάνω, αλλά και να συμβάλλω με όλες μου τις δυνάμεις στον σχηματισμό μιας αυτοδύναμης κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας. Προφανώς και με χαροποιεί το εκλογικό αποτέλεσμα στον Νότιο Τομέα, σε ό,τι αφορά και το πρόσωπό μου, πέρα από τη μεγάλη νίκη της ΝΔ, η οποία έλαβε υπερδιπλάσιο αριθμό ψήφων συγκριτικά με τον ΣΥΡΙΖΑ στην ίδια εκλογική περιφέρεια. Και θα ήθελα να ευχαριστήσω από την καρδιά μου τους σχεδόν 100.000 πολίτες που με τίμησαν με την εμπιστοσύνη τους, παρότι λόγω των αναγκαστικών απουσιών μου στο εξωτερικό είχα ελάχιστο χρόνο στη διάθεσή μου για να κάνω προεκλογική εκστρατεία. Πέρα από τιμή, βεβαίως, αποτελεί και μία επιπρόσθετη ευθύνη. Εκ των πραγμάτων, εκτιμώ ότι αποτελεί και μία επιβράβευση για τους χειρισμούς που έγιναν στην εξωτερική πολιτική και το τι πετύχαμε αυτά τα τέσσερα χρόνια, σε γενικότερο επίπεδο όμως και όχι μόνο όσον αφορά τη γειτονική μας χώρα. Γιατί μπορεί με την Τουρκία να δόθηκαν όταν χρειάσθηκε οι απαιτούμενες απαντήσεις, αλλά αυτό το οποίο πετύχαμε αυτά τα χρόνια ήταν να αναπτύξουμε μια πολυεπίπεδη εξωτερική πολιτική και όχι αυστηρά “τουρκοκεντρική”. Ελπίζω, ανεξαρτήτως προσώπων, η νέα αυτή φιλοσοφία στην εξωτερική πολιτική, μιας Ελλάδας με αυτοπεποίθηση που έχει λόγο και ρόλο στις εξελίξεις στην περιοχή της και ευπρόσωπη παρουσία σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη, να εξακολουθήσει να υπάρχει και μετά τις εκλογές.
Είδαμε κόμματα στα δεξιά της ΝΔ στο όριο εισόδου στη Βουλή. Σας ανησυχεί; Τι συνετέλεσε σε αυτό και τι μέτρα πρέπει να πάρει η ΝΔ;
Μετά από τρία χρόνια πανδημίας και περιοριστικών μέτρων είναι προφανές ότι τα αναγκαία αλλά δυσάρεστα μέτρα προκάλεσαν την αντίδραση ενός τμήματος του πληθυσμού. Σε συνδυασμό και με τη διέγερση του θρησκευτικού συναισθήματος που φέρεται να επιχειρήθηκε, η δυσαρέσκεια αυτή εκφράσθηκε και στην κάλπη. Θέλω να πιστεύω ότι όλοι γνωρίζουν τη σπουδαιότητα αυτής της εκλογικής αναμέτρησης και πως η ενισχυμένη αναλογική δεν προσφέρεται για πειράματα. Είναι όμως και ένα “καμπανάκι” για το πολιτικό σύστημα να σκεφθεί για ποιο λόγο μια μερίδα των πολιτών εξωθείται σε μια τέτοια στάση. Δε χρειάζεται αλαζονεία ούτε σε αυτή την περίπτωση. Προβληματισμός και ανάλυση του φαινομένου χρειάζεται.