O Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, μιλώντας σήμερα, Δευτέρα 29/5/2023, στην εκπομπή του Παύλου Τσίμα “Ημερολόγιο”, στον ραδιοφωνικό σταθμό Σκάι, ανέφερε μεταξύ άλλων:

• «Δεν μας εξέπληξε η νίκη του Προέδρου Ερντογάν, εν αντιθέσει με πολλούς φίλους μας στην Ευρώπη και πέρα από τον Ατλαντικό. Εμείς είχαμε μια πολύ καθαρή εικόνα για το τι πρόκειται να συμβεί στις τουρκικές εκλογές. Από εκεί και πέρα, βεβαιότητες δεν υπάρχουν. Νομίζω ότι θα κριθεί από το πώς ο Πρόεδρος Ερντογάν θέλει να διασφαλίσει και να σφραγίσει την υστεροφημία του. Είναι βέβαιο ότι είναι ένας ιστορικός ηγέτης για τα τουρκικά μεγέθη. Έχει λοιπόν να επιλέξει ανάμεσα σε πιθανές πορείες της χώρας του είτε αλλάζοντας ξανά πορεία και προσεγγίζοντας την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Δύση. Βεβαίως, επειδή είναι ρεαλιστής, ξέρει ότι σε αυτή την συγκυρία πια, η ιδέα της συμμετοχής ως πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον ορατό ορίζοντα δεν είναι κάτι το εφικτό. Η μόνη χώρα που υποστηρίζει καθαρά, χωρίς επιφυλάξεις, την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, όσο και να φαίνεται οξύμωρο είναι η Ελλάδα. Από εκεί και πέρα όμως, έχει μπροστά σε αυτές τις επιλογές ένα υπόβαθρο οικονομικό που δεν τον βοηθάει. Η Τουρκία είναι σε τεράστια δυσκολία και δεν το λέω χαιρέκακα. Εγώ πάντα λέω ότι αυτό που εύχομαι είναι να έχω έναν πλούσιο γείτονα, από αυτό έχω να κερδίσω και εγώ. Ένας φτωχός γείτονας ή ένας γείτονας με οικονομικά προβλήματα θα περάσει τα προβλήματα και σε εμένα. Περιμένουμε λοιπόν να δούμε τα δείγματα γραφής του Προέδρου Ερντογάν. Ελπίζω, όμως, ότι αυτό το παράθυρο ευκαιρίας που έχει ανοίξει με τους σεισμούς και η τουρκική συμπεριφορά απέναντί μας αυτό το μεσοδιάστημα θα δώσει την δυνατότητα νέων προσπαθειών για ελληνοτουρκικό διάλογο.

• Η θέση μου όσον αφορά την πατρίδα μου, ανεξαρτήτως πού είμαι και πώς και εάν την υπηρετώ, είναι απλή. Εμείς έχουμε μια πάγια θέση. Καταρχάς δεν διεκδικούμε οτιδήποτε από την Τουρκία. Αυτό μας φέρνει, όσο και να ακούγεται οξύμωρο πάλι, σε μια πλεονεκτική θέση. Εμείς δεν έχουμε να ζητήσουμε κάτι. Έχουμε να απαιτήσουμε μία συμπεριφορά, μέσα στα όρια του Διεθνούς Δικαίου και της τάξης των πραγμάτων που είναι αποδεκτή από τον καταστατικό χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, δηλαδή όχι απειλές πολέμου, όχι παράνομα μνημόνια. Εάν η Τουρκία αυτό το ενστερνίζεται σε αυτή τη συγκυρία – νομίζω ότι είχε φλερτάρει με το να το ενστερνιστεί στην αρχή της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα – τότε υπάρχει έδαφος να συζητήσει έντιμα με την Ελλάδα τη διαφορά μας. Και το έχω πει επανειλημμένα και νομίζω το λένε όλοι. Η Ελλάδα δεν έχει καμία πρόθεση, ούτε συμφέρον να αποκλείσει την Τουρκία από τη θάλασσα. Δεν έχει όμως και καμία πρόθεση να εκχωρήσει τα δικά της δικαιώματα κυριαρχίας ή τα κυριαρχικά δικαιώματα. Κανείς δεν μπορεί να το απαιτήσει αυτό. Άρα, λοιπόν, σε αυτό το πλαίσιο που νομίζω χωράει τα συμφέροντα και των δύο χωρών, (γιατί πιστεύω ότι είναι συμφέροντα συγκλίνοντα από τη φύση τους και όχι αποκλίνοντα) μπορούμε να βγάλουμε μία άκρη. Και πολύ σωστά ο πρώην Πρωθυπουργός, ο αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας, Κυριάκος Μητσοτάκης, τοποθετήθηκε χτες σε συνέντευξή του, νομίζω το είπε πολύ καθαρά ότι ο ίδιος θα επιχειρήσει επανέναρξη επαφών και συζητήσεων.

• Κύριε Τσίμα, συμμερίζομαι αυτό που λέτε ότι υπάρχει ένα παράθυρο ευκαιρίας, το έχω πει και εγώ πολλές φορές και επίσης ότι εάν το αφήσουμε στην τύχη και στο «έλεος του χρόνου», κάποιο τυχαίο περιστατικό θα συμβεί που θα μας φέρει πίσω, σε στιγμές έντασης ή έναρξης έντασης, όσο και αν θα ήθελαν και οι δύο πλευρές, ίσως, να το αποφύγουν. Άρα, ο χρόνος είναι σημαντικό αγαθό. Και θα τον εκμεταλλευόμουν, δεν ξέρω σε ποιο επίπεδο. Αυτό είναι θέμα τακτικής από εκεί και πέρα, είναι συζήτηση της επόμενης κυβέρνησης, εσωτερικής της συζήτησης. Αλλά σε επίπεδο στρατηγικής εγώ είμαι της άποψης ότι όταν δεν εκδηλώνεις εσύ πρωτοβουλίες, αφήνεις χώρους να τις εκδηλώσουν άλλοι και δεν ξέρεις εάν σε συμφέρει ο τρόπος που οι άλλοι θα προσπαθήσουν να εκδηλώσουν πρωτοβουλία. Άρα, είμαι της άποψης πλέον του να επιχειρηθεί από την ελληνική πλευρά επανέναρξη κάποιων επαφών. Άλλωστε ποιον όρο είχε θέσει, νομίζω με κατανόηση σχεδόν όλου του πολιτικού συστήματος, η ελληνική πλευρά; Να μην υπάρχουν προκλήσεις.

• Πάντα υπάρχει, ελλοχεύει αυτός ο κίνδυνος (να ακούγονται πράγματα όπως «Πρέσπες του Αιγαίου».). Εγώ τα 4 χρόνια που είχα την ευθύνη αυτού του τομέα νομίζω ότι βρήκα την ελληνική κοινωνία συμπαραστάτη και βοηθό, με απεριόριστη κατανόηση στις προσπάθειες. Ουδέποτε αισθάνθηκα ότι “κοίταγε στραβά” αυτά τα οποία επιχειρήθηκαν και τα οποία βασιζόντουσαν σε διάλογο. Και με την Ιταλία βασίστηκαν σε διάλογο και με την Αίγυπτο σε διάλογο και με την Αλβανία σε διάλογο και με την Τουρκία σε απόπειρα διαλόγου. Μάλιστα αυτό που ονομάστηκε ένταση ανάμεσα σε μένα και τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου ήταν δημόσιος διάλογος. Δηλαδή είπα τις ελληνικές θέσεις και είπε τις τουρκικές θέσεις. Ως προς το «θεαματικό», δεν μπορώ να το κρίνω γιατί μετείχα. Ως προς το εάν ωφέλησε, εγώ πιστεύω ότι κάποια πράγματα πρέπει να λέγονται πολύ καθαρά και πολύ ανοιχτά. Δηλαδή, το Casus Belli είναι Casus Belli και δεν είναι παραδεκτό. Να είμαστε τώρα συνεννοημένοι. Δεν μπορείς να το κάνεις, με συγχωρείτε για την λαϊκή έκφραση, «τουμπεκί», τη στιγμή που ο άλλος έχει εκδώσει (Casus Belli) απέναντί σου και στέκεται δίπλα σου, επειδή απλώς τυχαίνει να είστε στην πρωτεύουσά του ή κάτι άλλο. Δεν είναι θέμα ευγένειας εδώ, πάντα ευγενείς είμαστε. Είναι ότι θα πρέπει τα θέματα να τίθενται πάνω στο τραπέζι. Μόνο έτσι μπορούν να λυθούν. Δηλαδή, πιστεύει κανείς ότι μπορεί να προχωρήσουν οι σχέσεις Ελλάδος – Τουρκίας με μία απειλή πολέμου μιας χώρας έναντι της άλλης; Nα είμαστε ρεαλιστές τώρα. Ας το αντιστρέψουμε. Η Τουρκία θα το δεχόταν; Να της έχουμε εκδώσει απειλή πολέμου και να κάθεται να συζητάει μαζί μας και να μην τρέχει τίποτα; Άλλο να μπει σε μία προοπτική αυτό το πράγμα να αρθεί και άλλο να παριστάνουμε ότι δεν υπάρχει. Είναι διαφορετικό. Δηλαδή, όταν ακούγεται στην Άγκυρα, να το λέμε εδώ ψιθυριστά, στην Αθήνα και όταν πάμε στην Άγκυρα να λέμε «δεν τρέχει τίποτα» και να πηγαίνουμε για το… κανταΐφι;

• Στο θέμα της κυριαρχίας, αυτό που έχουν δημιουργήσει με τις γκρίζες ζώνες, ελπίζω ότι η Τουρκία αυτά τα λέει προσχηματικά. Γιατί τα λέει; Για να μπορέσει να αντιμετωπίσει άλλα νόμιμα δικαιώματα της Ελλάδος και φόβους της στην πραγματικότητα ότι η Ελλάδα θέλει να την αποκλείσει από τη θάλασσα. Προσπαθεί να δημιουργήσει θέμα κυριαρχίας βραχονησίδων ώστε να μην μπορεί η Ελλάδα να ασκήσει ως προς αυτές τις βραχονησίδες τα δικαιώματα που προκύπτουν από την κυριαρχία της. Δηλαδή, αφού δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τα θέματα στο επίπεδο του Διεθνούς Δικαίου, να δημιουργήσει δευτερογενή θέματα. Ελπίζω ότι αυτό είναι τακτική, στρατηγική εάν θέλετε, αλλά όχι αντίληψη του Δικαίου περί του τι έχει και τι δεν έχει η Τουρκία, γιατί είναι τόσο καθαρές οι συνθήκες, μα πολύ καθαρές, που δεν διανοούμαι ότι αλλιώς διαβάζονται από τη μία μεριά του Αιγαίου και αλλιώς διαβάζονται από την άλλη. Εάν τα εκλάβεις ως τέτοια κίνηση, υπάρχει ελπίδα επίλυσης.

• Κοιτάξτε, το ερώτημα είναι σε ποιο επίπεδο γίνεται μία διερευνητική συζήτηση. Για αυτό υπάρχουν διερευνητικές, για να καταλαβαίνει ο καθένας τι λέει ο άλλος για θέματα στα οποία δεν μπορούν να μπουν σε διαπραγμάτευση. Διότι, να το πω πάλι με παράδειγμα, εγώ την κυριαρχία των Αντίπαξων δεν πρόκειται να πάω να τη συζητήσω ή την κυριαρχία για τα Δασκάλια, μια βραχονησίδα νότια από τους Αντίπαξους που ψάρευα με ψαροντούφεκο μικρότερος. Δεν πρόκειται να πάω να το συζητήσω, δεν θα καθίσω στο τραπέζι με τον Τσαβούσογλου ποτέ για αυτό.

• (Για τους 99.652 σταυρούς προτίμησης): Σας ευχαριστώ για τα συγχαρητήρια. Στο πώς βλέπω τον εαυτό μου στο καινούργιο τοπίο, τον βλέπω με απεριόριστη ευγνωμοσύνη για την ελληνική κοινωνία που με τίμησε με την εμπιστοσύνη της. Τώρα από εκεί και πέρα, αν μιλάτε για την μελλοντική κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατία, γιατί για αυτό μιλάτε προφανώς, κατά το Σύνταγμα την προνομία να επιλέξει τους Υπουργούς του την έχει ο Πρωθυπουργός. Μόνον εφόσον ο Πρωθυπουργός διατυπώσει άποψη και επιλογή δικαιούται ο επιλεγείς να διατυπώσει θέση. Οτιδήποτε άλλο είναι εκτός του συνταγματικού πλαισίου.

• (Για ενδεχόμενα ζητήματα «αλαζονείας» μετά τη νίκη στις εκλογές στις 21/5/2023). Πρέπει με την εκφορά του λόγου μας και με την προεκλογική εκστρατεία που κάνουμε να τα αντιμετωπίσουμε. Εάν αρχίσουμε τις μεγαλαυχίες και τις αλαζονείες και την αντίληψη ότι πλέον έχουμε «αιχμάλωτο» τον ελληνικό λαό και τη χώρα, θα το πληρώσουμε πολύ ακριβά. Εάν αντίθετα με προσήνεια και ταπεινοφροσύνη επανέλθουμε στον κριτή μας και του εξηγήσουμε γιατί χρειαζόμαστε την αυτοδυναμία, νομίζω ότι ο ελληνικός λαός έχει μια σοφία να καταλάβει. Δεν δικαιούμαι να μην έχω εμπιστοσύνη στην κρίση του ελληνικού λαού.