ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Έχουμε μαζί μας τον Υπουργό Εξωτερικών τον κ. Νίκο Δένδια, καλημέρα κ. Υπουργέ.
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Καλημέρα σε εσάς και στους ακροατές σας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Να ξεκινήσουμε με τα τελευταία γιατί είχαμε χτες μια αναδίπλωση από την Άγκυρα.
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα έλεγα εκλογίκευση, τίποτε παραπάνω από αυτό.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εκλογίκευση υπό όρους, δεν ξέρω αν είναι εκλογίκευση, διότι ο Ερντογάν ουσιαστικά δεν βγήκε και είπε «ναι, έχετε δίκιο να κάτσουμε να συζητήσουμε γενικά και δεν θα βγάλω το Ούρους Ρέις», λέει «έχω μια διορία ενός μηνός για να συζητήσουμε».
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Να είμαστε ξεκάθαροι. Η χώρα δεν συζητά ούτε υπό το κράτος απειλών, ούτε υπό το κράτος προθεσμιών. Εδώ υφίστανται θέματα Διεθνούς Δικαίου και Δικαίου της Θάλασσας, επ’ αυτών δεν νομίζω ότι κανείς μπορεί να θέτει προθεσμίες. Από εκεί και πέρα ο Πρόεδρος Ερντογάν μπορεί να λέει ό,τι νομίζει αυτός.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πως θα γίνει αυτός ο διάλογος; Σε ποια μορφή;
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Με συγχωρείτε θέλω να είμαι σαφής, δεν υπάρχει ακόμη τέτοια συμφωνία και τέτοια κατανόηση με την τουρκική πλευρά. Είναι κάτι, το οποίο ο ελληνική πλευρά διαχρονικά, ανεξαρτήτως Κυβερνήσεων, ο Πρωθυπουργός ο κ. Μητσοτάκης το έχει πει επανειλημμένα, το επιδιώκει. Αλλά αυτή τη στιγμή συμπεφωνημένη διαδικασία έναρξης διαλόγου δεν υπάρχει. Υπάρχουν κάποιες συζητήσεις. Μέχρι εκεί.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μέσα στις συζητήσεις να σας πω για παράδειγμα η γερμανική πρωτοβουλία έχει την εικόνα ότι θα προχωρήσει μετά και τη θέση Ερντογάν, θα περιμένετε κάποιο τηλεφώνημα; Έχετε κάποια συνάντηση;
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν έχει κανένα νόημα να ταλαιπωρήσω και εσάς και τους τηλεθεατές σας με λεπτομέρειες. Όμως σας λέω αυτό το οποίο υπάρχει αυτή τη στιγμή.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Να το πάμε αλλιώς. Μήπως το γεγονός ότι μετατράπηκε η Αγιά Σοφιά σε τζαμί, ή επειδή υπογράφτηκε το τουρκολιβυκό Μνημόνιο είναι αποθαρρυντικοί παράγοντες στο να ξεκινήσει ένας επίσημος διάλογος ή όχι;
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Η Αγία Σοφία είναι κάτι το εξαιρετικά στενάχωρο, το εξαιρετικά δυσάρεστο, δεν είναι όμως ελληνοτουρκική διαφορά. Η ελληνική πλευρά έχει σαφέστατα τοποθετηθεί σε όλα τα διεθνή φόρα και θα κάνει ό,τι περνάει από το χέρι της, για να προστατευτεί το μνημείο της Αγίας Σοφίας. Η Αγία Σοφία ανήκει στην παγκόσμια κοινότητα, είναι ένα μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς, είναι ένα μνημείο το οποίο θα μπορούσε να συμβολίζει την ενότητα όλων των μονοθεϊστικών θρησκειών, αντ’ αυτού η προσπάθεια της Τουρκίας να το μετατρέψει σε τζαμί σε αυτή τη συγκυρία, νομίζω μόνο αρνητικά λειτουργεί για την εικόνα της διεθνώς.
Τώρα όσον αφορά το τουρκολιβυκό, για την ελληνική πλευρά, αλλά νομίζω και για τη διεθνή κοινότητα έχουν τοποθετηθεί οι πάντες, είναι παντελώς ανύπαρκτο. Η αντίληψη ότι μπορείς να μοιράζεις θαλάσσιες ζώνες αγνοώντας την ύπαρξη του 4ου μεγαλύτερου νησιού της Μεσογείου και πολλών άλλων νησιών, αλλά παίρνω την Κρήτη διότι είναι κωμικό αν το δει κανείς στο χάρτη, είναι μια τοποθέτηση από την τουρκική πλευρά, που δεν αντέχει σε κριτική.
Άρα βεβαίως εμείς, δεν…
Το έχουμε τελείως αρνηθεί, από εκεί και πέρα όμως σας ξαναλέω το θεωρούμε απολύτως ανύπαρκτο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Δένδια προφανώς όταν αρχίσει ένας διάλογος, μια συζήτηση, μια προσπάθεια να βελτιωθεί το κλίμα, ένας ανοιχτός δίαυλος επικοινωνίας όπως θέλουμε να το πούμε, θα πρέπει να έχουμε εμπιστοσύνη από την άλλη πλευρά. Η Αθήνα έχει εμπιστοσύνη στον Ερντογάν; Με δεδομένο ότι έχει δείξει το τελευταίο διάστημα μια στάση η οποία δεν είναι και πολύ …
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα σας απαντήσω ειλικρινά. Ο καθένας κρίνεται από τη συμπεριφορά του και πρέπει να πω ότι η συμπεριφορά της Τουρκίας ήταν μια συμπεριφορά παραβατική, και μια συμπεριφορά η οποία δεν σεβόταν το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας. Αυτή είναι η πραγματικότητα μέχρι σήμερα και μια συμπεριφορά που εν μέρει συνεχίζεται, παραδείγματος χάριν τα θέματα που αφορούν την Κυπριακή Αποκλειστική Ζώνη.
Από εκεί και πέρα η Ελλάδα πάντα λέει ότι είναι ανοιχτή στο διάλογο και αυτό το οποίο διαχρονικά λέει ανεξαρτήτως Κυβερνήσεων οφείλει να το τηρήσει.
Όμως, για να είμαι και σε αυτό σαφής: η Ελλάδα δεν διεξάγει διάλογο επί παντός επιστητού. Ποιες είναι οι διαφορές της Ελλάδας και της Τουρκίας; Μια πολύ συγκεκριμένη: η υφαλοκρηπίδα και οι υπερκείμενες θαλάσσιες Ζώνες. Επ’ αυτής της διαφοράς η Ελλάδα έχει πει ότι είναι διατεθειμένη απολύτως να συζητήσει και μάλιστα ξαναλέω και του Πρωθυπουργού του κ. Μητσοτάκη και διαχρονικά των Ελληνικών Κυβερνήσεων, έχει πει ότι εφόσον δεν καταλήξουμε σε μια συμφωνία με την άλλη πλευρά, μπορούμε κάλλιστα να κάνουμε ένα συνυποσχετικό και να πάμε στη Χάγη να λύσουμε τις διαφορές μας.
Αυτό όμως, δεν πρόκειται να μπούμε σε κάποιο διάλογο περί παντός επιστητού.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τώρα υποθέτω ότι ο Ερντογάν το τελευταίο διάστημα χειρίζεται αυτά τα θέματα όπως τα χειρίζεται και με δεδομένο ότι η Αθήνα έχει σπεύσει, έχει κλείσει τη συμφωνία με την Ιταλία, βρίσκεται σε μια συζήτηση με την Αίγυπτο… Πώς πάμε σε αυτό το θέμα της Αιγύπτου;
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Είναι μια δύσκολη διαπραγμάτευση. Δεν σας κρύβω ότι κι αυτή η διαπραγμάτευση έχει διεξαχθεί επί περίπου 20 χρόνια και δεν κατέληξε. Άρα είναι μια διαπραγμάτευση η οποία προφανώς δεν είναι εύκολη. Όμως έχει υπάρξει πρόοδος και ελπίζω ότι θα μπορέσει να υπάρξει κι ένα αποτέλεσμα. Αλλά νομίζω είναι λίγο νωρίς ακόμη να σας το πω.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Άρα να μη σας ρωτήσω αν στη συμφωνία με την Αίγυπτο ενδέχεται να πάει κλιμακωτά και σε φάσεις όπως ακούγεται, να αφήσουμε δηλαδή το Καστελόριζο έξω σε αυτή τη φάση.
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα μπορούσε η συμφωνία με την Αίγυπτο να έχει φάσεις και θα μπορούσε η πρώτη φάση να είναι μια μερική οριοθέτηση ενός τμήματος των θαλάσσιων Ζωνών τις οποίες έχουμε να διαμοιράσουμε με την Αίγυπτο. Αυτό θα μπορούσε να είναι μια επιλογή. Θα μπορούσε μάλιστα να είναι και μια επιλογή προς το συμφέρον και της ελληνικής και της αιγυπτιακής πλευράς.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μάλιστα. Έχουμε δει την κλιμάκωση της Άγκυρας το τελευταίο διάστημα, είχαμε τις υποθέσεις εκεί στον Έβρο το προσφυγικό και αυτή την ένταση η οποία είχε δημιουργηθεί …
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Αναφέρεστε στον Φλεβάρη και το Μάρτη.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εσείς θεωρείτε ότι αυτό το μέτωπο έχει κλείσει ή το επόμενο διάστημα μπορούμε να ξανάχουμε κάποια παρόμοια επεισόδια;
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν μπορώ να σας το προβλέψω, ειλικρινά δεν μπορώ να σας το προβλέψω. Εάν με ρωτάγατε εάν θα συνέβαιναν αυτά τα απίστευτα που συνέβησαν στον Έβρο τον Φλεβάρη και το Μάρτη θα σας τα είχα προβλέψει. Αυτές είναι συμπεριφορές απολύτως παραβατικές.
Η εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού, η εργαλειοποίηση του ανθρώπινου πόνου, η εργαλειοποίηση της ανθρώπινης ανάγκης είναι κάτι που εκφεύγει της ευρωπαϊκής λογικής και εκφεύγει της λογικής της Ελλάδας, όπως και των άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
Το ότι προσπάθησε η Τουρκία να εργαλειοποιήσει το μεταναστευτικό για να πιέσει την Ελλάδα και να πιέσει την Ευρωπαϊκή Ένωση νομίζω ότι χαρακτήρισε με τον τρόπο που χαρακτήρισε την Τουρκία και η Ελλάδα λειτούργησε με την ομόθυμη συμπαράσταση όλων των εταίρων της στον Έβρο και στο Αιγαίο. Αυτό αξίζει να παρατηρηθεί.
Η Τουρκία βρέθηκε να έχει απέναντί της το σύνολο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε μια πρωτοφανή τοποθέτηση απέναντι σε αυτό το οποίο συνέβη.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εσείς επειδή έχετε ξεκινήσει μια προσπάθεια διεθνοποίησης της δεύτερης φάσης της τουρκικής προκλητικότητας εννοώ αυτά που γίνονται στη Μεσόγειο το τελευταίο διάστημα και εσείς και ο Πρωθυπουργός έχετε αναλάβει, έχετε ενημερώσει τους εταίρους, έχετε συζητήσει με πολλούς ομολόγους σας. Το κλίμα που υπάρχει ποιο είναι; Γιατί ξέρετε περιμένουμε και λίγο πιο έμπρακτα πράγματα. Δηλαδή θα θέλαμε να δούμε κάποια στιγμή να πέσει στο τραπέζι το θέμα των κυρώσεων στην Τουρκία αν συνεχίσει αυτή η λογική του Ερντογάν.
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Κατ’ αρχήν δεν είμαι εγώ αρμόδιος να μιλήσω γι’ αυτό αλλά αξίζει να λεχθεί. Η Κύπρος έχει πετύχει ήδη να υπάρχει απόφαση κυρώσεων εναντίον της Τουρκίας, κυρώσεων κατά προσώπων.
Η ελληνική πλευρά είχε μια διαφορετική τοποθέτηση. Ζήτησε από το Συμβούλιο και αποφάσισε το Συμβούλιο και δόθηκε εντολή στον ύπατο εκπρόσωπο τον κ. Μπορέλ να υπάρξει ένας κατάλογος οικονομικών μέτρων, βαρύτατων οικονομικών μέτρων τα οποία θα υλοποιήσει, θα επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Ένωση σε περίπτωση που συνεχιστεί η τουρκική παραβατικότητα.
Σε περίπτωση που η Τουρκία προβεί σε ενέργειες τις οποίες απειλούσε να κάνει και αυτό είναι κάτι το οποίο θα συζητηθεί στο άτυπο Συμβούλιο στο τέλος Αυγούστου. Μάλιστα ήρθε πιο μπροστά η συζήτηση. Κανονικά επρόκειτο να διεξαχθεί η συζήτηση αυτή στο τακτικό Συμβούλιο του Σεπτεμβρίου.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση παίρνει θέση και παίρνει θέση υπέρ του Διεθνούς Δικαίου. Το ότι πολλές φορές η θέση αυτή δεν είναι κραυγάζουσα, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είναι όμως έγκαιρη ή κάπως καθυστερεί και ενδεχομένως να δημιουργεί τετελεσμένα ή να προσπαθεί να επιχειρήσει τετελεσμένα η Τουρκία, πριν πάρει τις αποφάσεις της.
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν μπορώ να σας πω ότι το ευρωπαϊκό εγχείρημα είναι ο πιο γρήγορος μηχανισμός στον πλανήτη, γιατί θέλω να είμαι ειλικρινής. Είναι μια Ένωση πολλών κρατών με διαφορετικές ατζέντες το καθένα, άρα ο συντονισμός τους ακόμη και υπό όρους Διεθνούς Δικαίου, το οποίο είναι απολύτως απαραίτητο, είναι κάτι το οποίο έχετε δίκιο μερικές φορές καθυστερεί.
Αλλά πάλι φανταστείτε να μην υπήρχε η Ευρωπαϊκή Ένωση. Φανταστείτε αυτό το πλαίσιο να μην ήταν στη διάθεση τόσο της Ελλάδας όσο και της Κυπριακής Δημοκρατίας που θα βρισκόμασταν.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Υπουργέ, στο παρελθόν σε ανάλογες περιπτώσεις, εννοώ όταν φτάναμε σε κρίσεις και δύσκολες καταστάσεις, είχαμε παρεμβάσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες από την Ουάσιγκτον, με τηλεφωνήματα τα οποία έπεφταν, να θυμηθούμε και την κρίση στα Ίμια, πλέον προφανώς φαίνεται πως η Ουάσιγκτον δεν πολυασχολείται με τη γειτονιά μας και φαίνεται πως ο Τραμπ έχει και μια ιδιαίτερη αγάπη για τον Ερντογάν.
Σας ανησυχεί αυτό το έλλειμμα, η έλλειψη στήριξης από τις Ηνωμένες Πολιτείες προς τη χώρα μας;
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν θα το χαρακτήριζα έλλειμμα στήριξης από τις Ηνωμένες Πολιτείες γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες δια του State Department επανειλημμένα έχουν τοποθετηθεί με τον πιο καθαρό τρόπο υπέρ του Διεθνούς Δικαίου στις ελληνοτουρκικές διαφορές και νομίζω και ο εδώ Πρέσβης ο κ. Παϊατ έχει καταστεί παράδειγμα τοποθετήσεων σε αυτό τον τομέα.
Επίσης οι προσωπικές σχέσεις του Προέδρου Τραμπ είναι θέμα του Προέδρου Τραμπ, δεν είμαι εγώ αυτός ο οποίος θα τις σχολιάσω, όμως η πραγματικότητα είναι ότι πάντοτε σε προεκλογική περίοδο στις Ηνωμένες Πολιτείες παρατηρείται ένα κενό.
Επίσης γεγονός είναι ότι το ενδιαφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών έχει στραφεί περισσότερο στον Ειρηνικό. Αυτό είναι έτσι και είναι κάτι που η ελληνική εξωτερική πολιτική το έχει αφομοιώσει και ενεργεί ανάλογα.
Όμως αυτό δεν σημαίνει κενό. Υπάρχουν σημαντικές χώρες στην περιοχή μας, χώρες – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας παράδειγμα η Γαλλία, οι οποίες έχουν αναπτύξει ένα ρόλο, αυτοτελή ρόλο πέρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην περιοχή. Και βεβαίως ρόλο σημαντικό και αυτοτελώς πέρα της προεδρίας της και της συμμετοχής της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, παίζει και η Γερμανία.
Άρα δεν σημαίνει ότι στην περιοχή μας υπάρχει το απόλυτο κενό. Όμως έχετε δίκιο, οι Ηνωμένες Πολιτείες φαίνεται σε αυτό το προεκλογικό διάστημα να έχουν κάπως λιγότερο έντονο ενδιαφέρον.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τώρα επειδή έχουμε πιάσει το θέμα των συμμαχιών προφανώς και είμαστε ικανοποιημένοι από τη στάση που έχει κρατήσει το Παρίσι και ο κ. Μακρόν σε όλη αυτή την ιστορία, μας έχει στηρίξει.
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Η Γαλλία διαχρονικά υπήρξε ένας σοβαρός και σταθερός σύμμαχος της πατρίδας μας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Επειδή είχαμε την ακύρωση της παραγγελίας γι’ αυτές τις δυο φρεγάτες που θα παίρναμε από την Γαλλία.
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Κατ’ αρχήν αυτό δεν αφορά το δικό μου Υπουργείο…
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Όχι, αφορά όμως το δικό σας κομμάτι αν αυτό επηρεάσει τις σχέσεις μας με το Παρίσι.
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν νομίζω ότι είχε υπάρξει παραγγελία. Νομίζω ότι υπήρχαν συζητήσεις και δεν ξέρω και αν έχει ματαιωθεί ή δεν έχει ματαιωθεί, ειλικρινά είστε ίσως ένα βήμα πιο μπροστά από εμένα.
Όμως αυτό που θέλω να πω είναι ότι οι ελληνογαλλικές σχέσεις είναι πολύ στέρεες σχέσεις, δεν βασίζονται σε μια παραγγελία ή σε μια προμήθεια ενός οπλικού συστήματος. Είναι σχέσεις μεταξύ λαών, είναι σχέσεις μεταξύ Κυβερνήσεων διαφόρων Κυβερνήσεων μέσα σε μια μακρά σειρά ετών από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και τον Ζισκάρ Ντ’ Εστέν το ’74 και την τεράστια βοήθεια που έδωσε η Γαλλία για να γίνει η Ελλάδα μέλος της τότε ΕΟΚ, νυν Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά συνέπεια νομίζω ότι οι ελληνογαλλικές σχέσεις είναι σε πολύ στέρεη βάση.
Τώρα από εκεί και πέρα τα θέματα των οπλικών συστημάτων πάντοτε υπάρχουν. Οι Ένοπλες Δυνάμεις θα αποφασίσουν τι χρειάζονται και πότε θα το αποκτήσουν, ανάλογα βέβαια και με τα χρήματα που έχουμε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πάμε λίγο πάλι στα ελληνοτουρκικά γιατί θέλω να καταλάβω αυτός ο ανοιχτός δίαυλος επικοινωνίας που φαίνεται να γίνεται μια προσπάθεια και από τις δυο πλευρές να ξαναστηθεί για την αποφυγή και της έντασης στην περιοχή μας, εμείς αναμένουμε κάποια πρωτοβουλία από την Τουρκία; Αναμένουμε κάποια νέα διαμεσολάβηση από το Βερολίνο;
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Αφού μου κάνατε έναν ολόκληρο κύκλο, με ξαναφέρατε ακριβώς εκεί που με ρωτήσατε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ακριβώς εκεί. Ξέρετε γιατί; Γιατί είμαστε σε αυτή τη φάση. Είμαστε στη φάση που έρχεται ο Ερντογάν και λέει «εγώ σταματάω τις προκλήσεις τουλάχιστον για ένα μήνα, γιατί είμαι σε διάλογο με την Ελλάδα»…
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Πάλι αυτό το μήνα μου τον φέρατε μπροστά μου!
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ο Ερντογάν τον φέρνει. Εγώ τον φέρνω; Έχουμε εσάς που μας λέτε ότι εμείς είμαστε πάντα ανοιχτοί σε διάλογο, αλλά δεν έχουμε ξεκινήσει κάποια ουσιαστική συζήτηση με την Τουρκία.
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Τι να σας πω; Αφού δεν έχουμε!
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αυτό λέω. Άρα εμείς τι αναμένουμε; Περιμένουμε;
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μπορεί να παίξει η Γερμανία ένα διαμεσολαβητικό ρόλο σε αυτή την περίπτωση;
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Να σας πω. Η Ελλάδα είναι πάντοτε υπό προϋποθέσεις ανοιχτή σε διάλογο. Ποιες είναι οι προϋποθέσεις; Οι προϋποθέσεις είναι να μην υπάρχουν προκλήσεις. Διότι δεν μπορείς να οδηγηθείς σε καμία συζήτηση με ένα πιστόλι στον κρόταφο. Το έχουμε πει επανειλημμένα. Δεν μπορείς να οδηγηθείς σε μια συζήτηση εκβιαζόμενος.
Εάν αυτό δεν υπάρχει, η Ελλάδα πάντοτε είναι ανοιχτή να συζητήσει με την Τουρκία. Δεν χρειάζεται καν διαμεσολάβηση, δεν χρειάζονται τρίτοι, δεν χρειάζονται τέταρτοι. Η Ελλάδα έχει διατυπώσει διαχρονικά και δια του παρόντος Πρωθυπουργού του κ. Μητσοτάκη, τη διάθεσή της να συζητήσει με την Τουρκία.
Τι να συζητήσει με την Τουρκία; Το υπαρκτό θέμα. Ποιο είναι το υπαρκτό θέμα; Η υφαλοκρηπίδα στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο και οι υπερκείμενες θαλάσσιες Ζώνες. Αυτό. Μακάρι να μπορέσουμε να το συζητήσουμε, μακάρι να μπορέσουμε να το λύσουμε.
Ακούστηκε εδώ από τον προηγούμενο συνομιλητή σας τον κ. Συρίγο ότι έχουν γίνει εξήντα γύροι διερευνητικών συνομιλιών και δεν κατέληξαν. Αλλά είναι χρήσιμο ότι έγιναν. Με κεκτημένο αυτών των εξήντα γύρων που είναι σημαντικό κεκτημένο, μπορούμε να προχωρήσουμε και αν η Τουρκία έχει διάθεση να το λύσουμε μέσα στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου, ευχαρίστως να το λύσουμε.
Και αν δεν μπορέσουμε να το λύσουμε, μπορούμε κάλλιστα να οδηγηθούμε στη Χάγη και να λυθεί εκεί. Αλλά πρέπει η Τουρκία να αντιληφθεί ότι αυτό το πράγμα λύνεται μέσα στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου.
Μια τοποθέτηση ότι τα νησιά δεν έχουν θαλάσσιες Ζώνες, δεν έχουν υφαλοκρηπίδα, δεν έχουν τίποτα άλλο παρά μόνο χωρικά ύδατα, αυτό δεν είναι σημείο έναρξης… ας είμαστε ρεαλιστές!
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Θυμάμαι γιατί ήσασταν κι εσείς εκεί και εγώ το είχα καλύψει το θέμα τότε, στην τελευταία συνάντηση που έγινε μεταξύ του κ. Ερντογάν και του Κυριάκου Μητσοτάκη στη Μεγάλη Βρετανία στο περιθώριο της συνόδου του ΝΑΤΟ.
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Μάλιστα, τον Δεκέμβριο ήμασταν όλοι εκεί.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Το Δεκέμβριο πριν αρχίσουν τα lock downs! Τότε και οι δυο πλευρές είχαν διατυπώσει την άποψη ότι πρέπει πραγματικά να υπάρχει ένας ανοιχτός δίαυλος επικοινωνίας και να μπορούμε να συζητάμε.
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Μάλιστα έχετε δίκιο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μετά από αυτό, δυο τρεις μήνες μετά, ο Ερντογάν κάνει ό,τι κάνει στον Έβρο, μετά έχουμε αυτά που γίνονται στο Αιγαίο και τις υπερπτήσεις σε καθημερινή βάση και πάνω από κατοικημένα νησιά. Μας έλεγαν άνθρωποι και από την Πάτμο το τελευταίο διάστημα…
Θέλω να πω, ναι είμαστε ανοιχτοί σε διάλογο αλλά πόσο αισιόδοξος είστε ότι μπορεί πραγματικά να συζητήσουμε.
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα σας πω. Θυμάστε πολύ καλά, τότε ο Πρόεδρος Ερντογάν είχε πει στον Έλληνα Πρωθυπουργό να συναντηθούν οι δυο Υπουργοί εγώ και ο κ. Τσαβούσογλου, άλλωστε έχουμε και μια μακρά σχέση και να αρχίσουμε να συζητάμε. Και αυτό ήταν μια απολύτως αποδεκτή πρόταση. Παρ’ ότι είχε προηγηθεί το τουρκολιβυκό Μνημόνιο το οποίο η ελληνική πλευρά ευθέως το είχε καταγγείλει, για να είμαστε και σε αυτό συνεννοημένοι.
Όμως όπως πολύ καλά είπατε μεσολάβησαν πράγματα που δεν επέτρεψαν να υπάρχει κλίμα συνάντησης. Δηλαδή πώς να συναντούσα τον κ. Τσαβούσογλου, το Μάρτη ή τον Φλεβάρη με αυτά που συνέβαιναν στον Έβρο; Τι να λέγαμε ακριβώς για την επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών;
Εάν από εκεί και πέρα η Τουρκία διακόψει τις προκλήσεις της και δημιουργεί ένα κλίμα το οποίο θα επιτρέψει να υπάρξει διάλογος, βεβαίως θα είναι πάρα πολύ καλό να υπάρξει αυτός ο διάλογος και εν ευθέτω χρόνω θα είναι και πάρα πολύ καλό να συναντηθώ με τον κ. Τσαβούσογλου. Θα χαρώ πολύ να τον συναντήσω, αλλά μέσα στο κατάλληλο κλίμα που να επιτρέψει συγκλίσεις και συναινέσεις.
Εάν η Τουρκία συνεχίζει την παραβατικότητα, τότε τι έννοια έχει οποιαδήποτε συζήτηση; Καταλαβαίνετε ότι αυτό, δηλαδή η έλλειψη παραβατικότητας είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορέσουμε να ξεκινήσουμε πάλι από εκεί που σταμάτησαν οι διερευνητικές το 2016.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πάντως έκανε ένα βήμα πίσω η Τουρκία, έκανε όμως κι ένα βήμα μπροστά σε ό,τι αφορά τις προκλήσεις γιατί εξέδωσε μια έτερη NAVTEX για διεξαγωγή σεισμικών ερευνών εντός Κυπριακής ΑΟΖ. Αυτό πως το είδατε;
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Εγώ κατ’ αρχήν δεν θα χαρακτήριζα -το είπα από την αρχή- τα βήματα της Τουρκίας ως μπρος πίσω. Κανένα λόγο δεν έχει η Ελλάδα να θριαμβολογήσει, περιμένει από κάθε χώρα στην περιοχή να φέρεται όπως το Διεθνές Δίκαιο και η λογική ορίζουν. Άρα εμείς είμαστε ευχαριστημένοι που η Τουρκία τηρεί αυτή τη στάση.
Αυτό το οποίο η Τουρκία κάνει ως προς την Κύπρο, είναι παντελώς απαράδεκτο. Και η Ελλάδα δεν πρόκειται να αποστεί από τις θέσεις της ως χώρα η οποία ενεργεί κατά το Διεθνές Δίκαιο. Και στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης που βέβαιο ότι θα φέρει η Κυπριακή Δημοκρατία τις νέες τουρκικές προκλήσεις, η Ελλάδα θα στηρίξει την Κύπρο, να είμαστε ξεκάθαροι σε αυτό.
Η Τουρκία κατά την άποψή μας πρέπει να φέρεται όπως το Διεθνές Δίκαιο ορίζει σε όλους.
Από την άλλη όμως θέλω να σας πω και το εξής: η Κυπριακή Δημοκρατία είναι ανεξάρτητο κράτος. Η Ελλάδα δεν δικαιούται και δεν πρέπει -και εδώ είναι μια τεράστια παγίδα- να υποκαταστήσει την Κυπριακή Δημοκρατία στην άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων και της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Και δεν μας έχει ανάγκη η Κυπριακή Δημοκρατία, μια χαρά τα πάνε.
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Καθόλου δεν μας έχει ανάγκη. Ο συνάδελφός μου ο κ. Χριστοδουλίδης είναι ικανότατος Υπουργός, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης είναι ο εμπειρότερος πολιτικός, κατά συνέπεια εμείς θα συνεχίσουμε όμως να στηρίζουμε την Κυπριακή Δημοκρατία στην προσπάθειά της να λυθεί το Κυπριακό και στην προσπάθειά της να καταπολεμηθεί η παραβατικότητα. Το λέω κι αυτό από τώρα, για να μην παρεξηγούμεθα με οποιονδήποτε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Δένδια είστε ευχαριστημένος από τη στήριξη που είχατε στο εσωτερικό όσον αφορά το πολιτικό σύστημα; Γιατί μιλάτε πολλές φορές για την ανάγκη να υπάρχει ενότητα, που είναι λογικό δηλαδή απέναντι στα εθνικά θέματα να υπάρχει.
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Με κάποιες εξαιρέσεις, όχι πολλές και που τιμούν τον κανόνα, θέλω να αναγνωρίσω ότι το πολιτικό σύστημα της χώρας έχει επιδείξει μια πολύ μεγάλη ωριμότητα. Και αυτό φάνηκε και κατά τις συναντήσεις του Πρωθυπουργού του κ. Μητσοτάκη με τους πολιτικούς αρχηγούς.
Ξαναλέω, νομίζω σε πολύ μεγάλο βαθμό και η αντιπολίτευση και η ελάσσονα αντιπολίτευση, το ΚΙΝΑΛ, αλλά και τα Κόμματα, τήρησαν σε πολύ μεγάλο βαθμό μια υπεύθυνη εθνική στάση. Και αυτό, όπως αισθάνομαι πλέον από τη θέση του Υπουργού Εξωτερικών, είναι το μεγαλύτερο όπλο που μπορεί να έχει ο εκάστοτε Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας: να πηγαίνει στο εξωτερικό και να διαπραγματεύεται για λογαριασμό της πατρίδας του, έχοντας πίσω του ένα αρραγές εθνικό μέτωπο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Να σας ρωτήσω κάτι τελευταίο κ. Δένδια, γιατί είδαμε τη φωτογραφία χτες από τη συνάντησή σας με την Υπουργό, σκέφτηκα να σας υποδεχτώ κι εγώ κάπως έτσι, με τη δική μου μάσκα, αλλά …
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Εάν τη μάσκα τη φοράτε ενόψει του αγώνα της 6/8 της άλλης εβδομάδας μεταξύ Ολυμπιακού και Γουλβς κι εγώ μαζί σας, παίζει ελληνική ομάδα στο Molineux θα είμαστε με τον Ολυμπιακό.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είναι κι εκεί αρραγές το μέτωπο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πρέπει να σας πω ότι στην αρχή νόμιζα …
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα σας πω την ιστορία πίσω από αυτό. Εγώ έχω μια προσωπική σχέση με την Ισπανίδα συνάδελφο, επιδιώκω να έχω προσωπικές σχέσεις με όλους τους συναδέλφους Υπουργούς και αυτή και η οικογένειά της έχουν συγκεκριμένες προτιμήσεις με ομάδα που οι φίλαθλοί της έχουν σχέση με τον Παναθηναϊκό.Πρέπει να σας πω ότι οι προσωπικές σχέσεις και η αθλητική διπλωματία είναι κομμάτι τους, η προσωπική διπλωματία έχει μια πολύ μεγάλη σημασία. Το δέσιμο των ανθρώπων μπορεί να είναι εξαιρετικά χρήσιμο για τη χώρα.
Να σας πω κάτι άλλο που δεν φάνηκε γιατί ήταν πολύ μικρότερο. Όταν είχε έρθει ο Ούγγρος Υπουργός στην Αθήνα, εδώ και 15 μέρες μου έφερε σαν δώρο μανικετόκουμπα με τον Φέρεντς Πούσκας και για να του επιστρέψω τη χειρονομία θα του πάω μανικετόκουμπα με τον Λάγιος Ντέταρι τον επόμενο θρύλο του ουγγρικού ποδοσφαίρου που έχει παίξει στην Ελλάδα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εγώ είχα πάει στο αεροδρόμιο να υποδεχτώ τον Ντέταρι!
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Εμμέσως όμως λέτε την ηλικία σας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πιτσιρικάς.
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Η δημιουργία διαπροσωπικών σχέσεων έχει μια πάρα πολύ μεγάλη σημασία στη διπλωματία και θα σας θυμίσω από πότε ξεκίνησαν όλα αυτά. Όταν τη δεκαετία του ’70 Νίξον – Κίσινγκερ – Μάο ξεκίνησε το άνοιγμα της Κίνας με τη διπλωματία του πινγκ-πονγκ.
Από εκεί και πέρα εγώ είμαι πάντα υπέρ της άποψης ότι πρέπει να είσαι σοβαρός, να κάνεις τη δουλειά σου και να μην είσαι σοβαροφανής.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μάλιστα. Να είστε καλά, ευχαριστούμε πολύ.
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Σας ευχαριστώ πολύ.